- Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi [Journal Of Old Turkish Literature Researches]
- Cilt: 6 Sayı: 4
- KLASİK TÜRK EDEBİYATINDA HAMSE GELENEĞİ VE KAYGUSUZ ABDÂL’IN HAMSESİ
KLASİK TÜRK EDEBİYATINDA HAMSE GELENEĞİ VE KAYGUSUZ ABDÂL’IN HAMSESİ
Authors : Sevkiye Kazan Nas
Pages : 740-764
Doi:10.58659/estad.1383723
View : 205 | Download : 260
Publication Date : 2023-12-30
Article Type : Research
Abstract :Klasik Türk edebiyatında ilk hamse XII. yüzyılda Nizâmî-i Gencevî tarafından kaleme alınmış ve şairin "Penc Genc” adını verdiği bu külliyata yazılan nazireler bir hamse geleneğinin oluşmasına zemin hazırlamıştır. Anadolu sahasında ilk kez kimin hamse tertip ettiği açıklığa kavuşmamakla birlikte ilk hamse yazarları olarak genellikle Ahmedî, Hamdullah Hamdî, Ârif ve Şeyyad Hamza’nın adları geçmektedir. XIV. yüzyıl sonu ile XV. yüzyılın birinci yarısında yaşayan ve divan edebiyatından ziyade tekke edebiyatına mensup şairler arasında değerlendirilen Kaygusuz Abdâl’ın mesnevileri dikkate değerdir. "Gülistân”, "Mesnevî-i Baba Kaygusuz”, "Mesnevî-i Sânî”, "Mesnevî-i Sâlis” "Dil-güşâ”, "Saray-nâme”, "Gevher-nâme”, "Minber-nâme” isimlerinde altısı müstakil sekiz mesnevisiyle Kaygusuz Abdâl bir hamse şairidir. Kaygusuz Abdâl’ın mesnevileri geleneğin dışında ve dinî-tasavvufî türünde telif olmasından dolayı "Türk edebiyatında ilk orijinal hamse” ve "ilk dinî-tasavvufî hamse”dir. Çalışmamızda klasik Türk edebiyatında hamse geleneği ve hamse yazan şairlerden söz edildikten sonra Kaygusuz Abdâl’ın eserleri ve mesnevi yazan şairler arasındaki yeri değerlendirilmiş; hamse şairliğine dikkati çekilmiştir.Keywords : Hamse, Kaygusuz Abdâl, klasik Türk şiiri, mesnevi, dinî-tasavvufî edebiyat.