- Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Sayı: 19
- Hıdır Deryayev’in Türkmen Grameri Üzerine Çalışmaları
Hıdır Deryayev’in Türkmen Grameri Üzerine Çalışmaları
Authors : Sinan Dinç, Tahir Aşirov
Pages : 205-213
Doi:10.29157/etusbed.1462247
View : 51 | Download : 27
Publication Date : 2024-05-31
Article Type : Research
Abstract :Hıdır Deryayev, Türkmen edebiyatının önemli isimlerinden biridir. Genellikle onun edebî eserleri ele alınmış ve değerlendirilmiştir. Kendisi ilk Türkmen romanı sayılan “Ikbal” (Ganlı Penceden) romanının yazarıdır. Fakat Deryayev, aynı zamanda Türkmen dili üzerine önemli çalışmalar yapan, bu alanda doçentlik unvanını alan ilk Türkmen akademisyendir. Yazarın bu yönünün de ele alınıp çalışmalarının değerlendirilmesi, Türkmenceye ve dil bilgisi terimlerine katkılarının ortaya konulması önem arz etmektedir. Bu çalışmada Deryayev’in 1933-1937 yılları arasında hazırlamış olduğu “Grammatika: IV-nci Okıv Yılı Üçin” veya “Ene Dili: 4-nci Yıl Üçin Gramatika”, “Grammatika (Nahuv): İkinci Bölim Orta mektepler üçin 6-7-nci okuv yılları üçin”, “Sintaksis Turkmenskogo Yazıka” ve “Evropalılar Üçin Türkmen Dili” adlı çalışmaları hakkında bilgi verilerek eserlerde kullandığı dil bilgisi terimlerinin Türkiye Türkçesi karşılıkları verilmiştir. Deryayev, hayattayken haksızlığa uğramış, haksız yere 19 yılını sürgünde geçirmiştir. Yazarın bu yüzden değerli birçok çalışması görmezden gelinmiştir. Bu çalışma ile akademisyen Deryayev’in Türkmence üzerine hazırlamış olduğu çok değerli bilimsel eserler konu ile ilgili araştırmacıların dikkatine sunulmuştur.Keywords : Hıdır Deryayev, Türkmen, Türkmen Dili