- Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 16
- Cümle Ögelerinin Tasniflerindeki Farklılıklar: Yeni Bir Tasnif Yapılabilir Mi?
Cümle Ögelerinin Tasniflerindeki Farklılıklar: Yeni Bir Tasnif Yapılabilir Mi?
Authors : Ali PARLAK
Pages : 55-72
Doi:10.29157/etusbed.1228176
View : 4 | Download : 2
Publication Date : 2023-04-30
Article Type : Research
Abstract :Söz diziminin ana konusu olan cümle; bir mananın, bir fiile, bir şahısa ve bir zamana/şekile bağlı olarak ve maksada uygun bir şekilde, bir hüküm/yargı halinde ifade edilmesidir. Cümle, bütün örnekleri aynı karşıtlıklar denkleminde ifade eden tek bir yapıya sahiptir. Bu yapı, asıl unsur olan yüklem ve ihtiyaç halinde cümleye eklenebilen yardımcı unsurlardan oluşmaktadır. Cümlenin aktarılma şartları ve cümledeki vurgu sırası düzeni farklı dizilişleri mümkün kılmaktadır. Bu dizilişlerin tahlili ise cümle öğelerinin tasnifi ile yapılmaktadır. Söz dizimini konu alan kitap, makale, tez, vb. çalışmalarda kendisine yer bulan cümle öğelerinin tasnifi hakkında çok sayıda çalışma yapılmıştır. Ancak bununla birlikte, hâlihazırda standart bir tasnif bulunmamaktadır. Tasniflerdeki bu karışıklık/farklılık hem bir terim karmaşasına hem de birbirinden farklı tahlil metotlarına yol açmıştır. Bundan hareketle çalışmada, ilk olarak, cümlenin öğeleri terimi hakkındaki farklı görüşlere yer verilmiştir. İkinci olarak, yapılan cümle öğeleri tasniflerinin detaylı tahlili yapılmıştır. Bu tahlilde tasniflerin benzer ve farklı yönleri üzerinde durulmuştur. Son olarak, yapılan tasniflerin genel bir analizi yapılarak yeni bir tasnif yapmanın mümkün olup olmadığı tartışılmıştır.Keywords : Söz dizimi, cümle, cümlenin öğeleri, terim ve tasnif farklılıkları