- Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 8
- 1723 TARİHLİ AVÂRIZ DEFTERİNE GÖRE NEVREKOP KAZASI
1723 TARİHLİ AVÂRIZ DEFTERİNE GÖRE NEVREKOP KAZASI
Authors : Tahsin Hazirbulan
Pages : 93-119
View : 6 | Download : 2
Publication Date : 2019-04-30
Article Type : Research
Abstract :Nevrekop, günümüzde Goce Delcev olarak bilinmekte olup, Bulgaristan’ın güneybatısında yer almaktadır. Nevrekop kasabası "Nikopolis ad Mestum” isimli antik yerleşimin mirasçısı olarak ortaya çıkmış, isminin de Nikopolis’ten geldiği ileri sürülmektedir. Osmanlı fetihleriyle birlikte bir Hristiyan köyü olmaktan çıkan Nevrekop, bu dönemden sonra İslâm-Türk yerleşimi olmuş ve bölgedeki önemli bir dinî merkez haline gelmiştir. Osmanlı idaresi altına Gazi Evrenos Bey’in Siroz ve Drama yakınlarındaki önemli kaleleri ele geçirmesi sırasında 776-785 (1374-1383) yılları arasında girmiş olmalıdır. Nevrekop ovası ve biraz yukarısında bulunan Razlog vadisinin ele geçirilmesiyle Osmanlılar Filibe ve Çepino vadisi yoluyla Trakya ovası arasında bağ kurmuş oldular. Osmanlı Devleti döneminde Serez Sancağı’na bağlı bir kaza olan Nevrekop ile ilgili ilk kayıtlara 1445 tarihinde rastlanmaktadır. Tahrir defterleri adı verilen bu kayıtların sonrasında XVI. yüzyıl boyunca da tutulduğu bilinmektedir. Bu dönemden sonra Osmanlı Devleti’nde XVII. yüzyılda tutulmaya başlanan avârız defterleri de tahrir defterleri nispetinde olmasa da tutulduğu yerin nüfusu ile ilgili önemli bilgiler içerir. Bu çalışmada Serez Sancağı’na bağlı olan Nevrekop kazasının mahalle ve köyleri, aynı avârız defterinde yer alan mufassal ve icmal bilgiler esas alınarak incelenecektir. Böylece 1723 tarihinde Nevrekop’un nüfus yapısı hakkında bilgi sahibi olunacaktır. Söz konusu defterin incelenmesiyle kaza merkezinde bulunan mahalleler ve şehre bağlı köyler tespit edilmiş olacaktır. Ayrıca bu yerleşim birimlerinde yaşayan Müslümanlar ve gayrimüslimler arasında nüfus açısından bir oranlama imkânı hâsıl olacaktır. Nevrekop’ta ikamet eden nüfus reaya ve reaya harici nüfus şeklinde ayrıma tabi tutularak değerlendirmeye tabi olacaktır. 1723 tarihli avârız defterinin incelenmesi ve sonucunda yapılan değerlendirmeler ile avârız defterleri incelenerek yapılan Osmanlı demografi çalışmalarına Nevrekop ölçeğinde küçük bir katkı sağlaması amaçlanmaktadır.Keywords : Osmanlı Devleti, Avârız, Demografi, Bulgaristan, Nevrekop