- Erzurum Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 8
- 1642 TARİHLİ AVÂRIZ DEFTERİNE GÖRE GÖRDES KAZASI
1642 TARİHLİ AVÂRIZ DEFTERİNE GÖRE GÖRDES KAZASI
Authors : Musa SEZER
Pages : 75-92
View : 4 | Download : 4
Publication Date : 2019-04-30
Article Type : Research
Abstract :Gördes, günümüzde Manisa iline bağlı bir ilçedir. 1412 yılında Çelebi Mehmed döneminde Manisa ve çevresinin Osmanlı idaresi altına alınmasıyla Gördes de Osmanlı toprakları arasına katılmıştır. XV. yüzyıldan itibaren Saruhan Sancağı’na bağlı bir kazâ merkezi olan Gördes, bu özelliğini Osmanlı Devleti’nin yıkılışına kadar devam ettirmiştir. XVII. yüzyılın başlarından itibaren olağanüstü durumlar ve savaş masraflarının karşılanması için tahsil edilen avârız vergisi, süregelen savaşlar neticesinde sürekli alınan vergiler arasına girmiştir. Bu vergi için yapılan sayımlarda avârız defterleri tutulmaktaydı. 1640’lı yıllarda Osmanlı Devleti topraklarının genelinde bir avârız tahriri yapıldığı bilinmektedir. 1642 yılında Gördes Kazâsı’nda da avârız tahriri yapılmış ve bir defter hazırlanmıştır. Bu defterde Gördes Kazâsının mahalle ve köy gibi yerleşim birimleri ve buralarda yaşayan nüfus ayrıntılı bir biçimde ele alınacaktır. Ayrıca defterde tahrir dışı tutulan ve "Ellici” olarak bilinen İldelik Yörükleri üzerinde durularak nüfus içindeki oranları ortaya konulacaktır. Söz konusu defteri esas alan bu çalışma, belirtilen dönemdeki avârız tahrirleri üzerine yapılan çalışmalardan biri olma ve Gördes Kazâsı hakkında bilgi vermek amacındadır. Ayrıca Gördes’in 1642 yılındaki mahalle ve köylerinin tespit edilip, nüfus durumunun ortaya konulmasıyla şehrin tarihine küçük de olsa bir katkı sağlanması hedeflenmektedir.Keywords : Avârız, Manisa, Gördes, Osmanlı Devleti, İldelik, Ellici, Yörük