- Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 47
- Kayseri Hacılar Orta Mahalle Hülâsa Defterine Göre Mahalle Sakinlerinin Varlik ve Vergi Yapısının An...
Kayseri Hacılar Orta Mahalle Hülâsa Defterine Göre Mahalle Sakinlerinin Varlik ve Vergi Yapısının Analizi19. Yüzyılın Sonları ile 20. Yüzyılın Başları
Authors : Ekrem Erdem, Sefure Deveci
Pages : 7-34
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2019-12-31
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmanın amacı, Kayseri Hacılar’ın yaklaşık bir asır önceki iktisadi zenginlik düzeyini ve gayri menkul varlıklar üzerinden servetin dağılımını tespit etmektir. Toplamda dört mahalle ve bir de yabancılardan oluşan köyle ilgili belgeler okunmuş; ancak çalışmada sadece Orta Mahalle ile ilgili veriler analiz edilmiştir. Çalışmanın temelini teşkil eden belgeler Kayseri Hacılara ait Hülâsa Defterleri’nden alınmıştır. Kayıtlarda mahalle sakinlerinin sahip oldukları mülkleri ağırlıklı olarak müstakil mülk olarak tuttukları ve çoğunlukla yüksek değer ifade eden ve o döneme göre nispeten yüksek refah seviyesinde şehirli/merkezi bir hayata hitap eden bağ, hane, tarla cehri ve bahçe türünden varlıklara sahip oldukları anlaşılmaktadır. Toplam mülkün kıymeti ve ödenen vergi içerisinde en büyük pay müstakil hanelere aittir. Mahallede servetin oldukça dengesiz bir şekilde dağıldığı görülse de zenginlik düzeyi arttıkça servetten alınan vergilerin de arttığı, hatta vergi yükünün toplumun alt kesimlerinde oldukça düşük olduğu söylenebilir. Ayrıca, Orta Mahalle’de meskûn ilk on zenginin mal varlığı ve ödediği vergi miktarları dikkate alındığında, her birinin ayrı ailelerden geldikleri, dolayısıyla zenginliğin aynı ailelerde toplanmadığı tespit edilmiştir. Son olarak, mahallede en zengin ikinci kişinin bir kadın olması, Osmanlı gibi İslam toplumlarında kadınların erkeklere göre mirastan daha az pay aldıkları, yeterince mal sahibi olmadıkları ve iktisadi hayata pek katılmadıkları yönündeki bilgi ve kanaatler bakımından üzerinde durulması ve daha ileri araştırmalar yapılması gereken bir konudur.Keywords : Osmanlı Dönemi Kayseri Hacılar İktisat Tarihi, Varlık ve Vergi Analizi, Hülâsa Defterleri