- Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 16 Issue: 2
- CAN CHINA BE HELD RESPONSIBLE FOR ITS ROLE IN THE OUTBREAK OF COVID-19 PANDEMIC?
CAN CHINA BE HELD RESPONSIBLE FOR ITS ROLE IN THE OUTBREAK OF COVID-19 PANDEMIC?
Authors : Mesut Şöhret
Pages : 527-566
View : 8 | Download : 3
Publication Date : 2021-10-20
Article Type : Research
Abstract :Uluslararası bir yükümlülüğün ihlali, o Devletin uluslararası sorumluluğunu gerektirir, bu da ilgili devletin tazminat yükümlülüğünü veya zarar gören devletin tazminat arama ya da karşı önlemlere başvurma hakkını veya bazı durumlarda belirli yollarla bu yasa dışı eyleme karşı uluslararası toplumun bir bütün olarak yanıt verme hakkını gerektirmektedir. Uluslararası hukuka aykırı bir fiilin en olağan sonucu, bu fiilden zarar gören devletin, ihlal ettiği yükümlülüğünü yerine getirmek veya tazminini sağlamak için otomatik olarak uluslararası hukukta öngörülen tedbir ve usullere başvurmasıdır. Literatürde devlet sorumluluğu kavramı ile ilgili çalışmalara bakıldığında genel itibariyle çalışmaların komşu devletlerin birbirlerine verdikleri zararların tanzim edilmesi veya meydana gelen bir olay neticesinde birden fazla devletin zarar görmesi nedeniyle bölgesel anlamda oluşan bir yükümlülük ihlalinin olduğu görülmektedir. Bu bakımdan devlet sorumluluğu kavramı kapsamında küresel olarak tüm dünya devletlerini etkileyen pandemi gibi bir olgunun pek fazla tartışılmadığı görülmektedir. Bu durum tüm dünyayı etkileyen ve 4,5 milyondan fazla insanın ölmesine ve yaklaşık 1 milyar insanın hasta olmasına neden olan COVID-19 Pandemisi içinde geçerlidir. Gelinen noktada insanlar ve hükümetler sözkonusu bu küresel salgından kimin sorumlu olduğu veya olması gerektiği sorusunun cevabını bulmaya çalışıyorlar. Bir bakıma aslında herkes bir günah keçisi arıyor. Özellikle ABD ve Avrupalı devletler, Çin'in uluslararası yükümlülüklerini yerine getirmediği ve COVID-19 pandemisinin dünyaya yayılmasına neden olduğu gerekçesiyle devlet olarak tüm sorumluluğu üstlenmesini ve meydana gelen zararlarının karşılanmasını bekliyorlar. Bu bakımdan bu çalışma genel olarak Uluslararası hukukta yer alan devlet sorumluluğu kavramını açıklayarak bu kavram üzerinden COVID-19 pandemisine yönelik yaklaşımları incelemektedir. Şimdiye kadar yapılan COVID-19 ile ilgili çalışmalar genel olarak pandeminin neden olduğu ekonomik, siyasi, psikolojik, sosyolojik ve sağlık hizmetleri boyutuyla ele alsalarda konunun uluslararası hukuk boyutundan pek fazla incelenmediği görülmektedir. Çalışmada literature taraması yöntemi kullanılarak Devlet Sorumluluğu kavramına ilişkin olarak temel prensipler açıklanmış ve sonrasında ise Çin hükümetinin COVID-19 salgının tüm dünyaya yayılmasındaki sorumlulukları ve uluslararası yükümlülükleri yerine getirip getirmediği sorunsalı incelenmeye çalışılmıştır. Her he kadar devlet sorumluluğu kavramı uluslararası hukukun temel prensiplerinden biri olsa da yaklaşık 2 yıldan beri tüm dünyayı etkileyen pandeminin göreceli olarak yeni olması nedeniyle literatürde doğrudan bu konuyu inceleyen pek fazla akademik çalışma bulunmamaktadır. Bu bakımdan bu çalışmanın literature katkı sağlayacağı beklenmektedir.Keywords : Uluslararası Hukuk, Devlet Sorumluluğu, COVID-19 Pandemisi, Uluslararası Haksız Eylem Uluslararası Yükümlülüğün İhlali