- Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 13 Issue: 49
- MERKEZ VE TAŞRADA YERLEŞİK YENİÇERİ-HALK ÇEKİŞMESİ
MERKEZ VE TAŞRADA YERLEŞİK YENİÇERİ-HALK ÇEKİŞMESİ
Authors : Yaşar Baş
Pages : 324-365
Doi:10.17755/esosder.37510
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2014-09-10
Article Type : Other
Abstract :Osmanlı Devleti'nin askeri güçlerinden bir kısmını oluşturan Yeniçeri Ocağı'nın, coğrafi genişleme ve devletin genel düzenini sağlama bakımından önemli hizmetleri görülmüştür. Yeniçeriler, içte ve dışta, güç ve düzenin dayanakları olarak genelde olumlu profiller çizmişlerdir. Ancak xvı. yüzyılın sonlarından başlamak üzere, III. Murad Devri'nden itibaren, Ocağın yapısında bozulmalar görülmüştür. Söz konusu bozulma, yerleşik yeniçeri-halk ilişkilerinin çatışmalı bir görünüm kazanmasına yol açmıştır. Sosyal hayata karışmış yeniçerilerden bir kısmının, genel huzur ve düzenin normal olduğu zamanlarda "yeniçerilik iddiası" ile ve bu mesleği kötüye kullanmak suretiyle mal, can ve ırz güvenliğini zedeleyen zorbalıklara ve serkeşliklere girişmesi, onlara karşı büyük bir sosyal nefret oluşmasına sebep olmuştur. Bu hal, sadece genel disiplinsizlik ve isyanları bakımından değil; yeniçerilerin, kişisel olarak, daha dar ve özel manada, ama hayatın her alanında, akla hayale gelmeyen davranışları ile de sosyal hayatı zehirlemeye başladıklarını ve önlerinin alınması gereğini ortaya koymuştur. Yeniçeri halk çekişmesi, Xvıı. yüzyılda sınırlı kalmış, Xvııı. yüzyılda yayılma ve artış istidadı göstermiştir. Xvııı. yüzyılın son çeyreğinden Ocağın 1826 yılında kaldırılışına kadar geçen süre içerisinde, halk ile çekişme-çatışma durumu zirveye çıkmıştır. İncelemede, "yeniçerilik iddiası" ile sergilenen sosyal davranış bozukluğu örnekleri ve sonuçlarına yer verilmiştir.Keywords : Yeniçeri, yeniçeri zorbalığı, halk, sosyal çatışma.