- Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 17 Issue: 66
- COĞRAFİ İŞARET OLARAK DİYARBAKIR BAZALT TAŞI VE TESCİLİ
COĞRAFİ İŞARET OLARAK DİYARBAKIR BAZALT TAŞI VE TESCİLİ
Authors : Emine Ekinci Dağtekin
Pages : 851-860
Doi:10.17755/esosder.399309
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2018-04-15
Article Type : Research
Abstract :Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan Diyarbakır kenti, Hurriler’den bugüne pek çok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Surlarla kuşatılan kentin mimarlık ve yapı sanatının önemli bir parçası olan bazalt taşı kentin tümüne hakimdir. Kentin surları, burçları, dar ve uzun sokakları, cami, hamam, kilise ve han gibi anıtsal yapıları, avlulu ve eyvanlı evlerinden oluşan geleneksel dokusu bazalt taşından yapılmıştır. Kent ile özdeşleşen bazaltın yöresel malzeme olarak coğrafi işaret alması ve tescili için 2017 yılında Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Kalkınma Ajansı ve Dicle Üniversitesi’nin dahil olduğu "Yöresel Ürünler Coğrafi İşaret ve Tescil Alma Projesi [1] ” kapsamında başvuru süreci başlatılmıştır. Bazalt taşı Türkiye’de pek çok yerde kullanılan bir taş olmasına rağmen Diyarbakır’da kentin bir bazalt plato üzerinde yer alması, kentte var olan tüm medeniyetlerin mimari mirasının bu platonun bazaltından yapılmış olması malzemeye özgünlük ve farklılık kazandırmaktadır. Bu bağlamda Diyarbakır’da geleneksel kent dokusunun tamamında kullanılan, kentin merkezinde üretilen "Diyarbakır Bazaltı’nın” yerel bir malzeme olarak coğrafi işaretle tescillenmesi /patentinin alınması, kentte mal olan bir ürünün üretim ve kullanım zinciri içinde korunmasını ve sürdürülebilirliğini sağlayacaktır. Bu çalışma, coğrafi işaret başvuru süreci başlatılan bazalt taşının, Türkiye Patent Enstitüsüne sunulan ve yazar tarafından yazılan "Kentsel Yerleşimde Bazalt Taşının Yeri” adlı alt başlığı kapsayacak şekilde, yazılı ve görsel belgelerin eklenmesi ile geliştirilerek hazırlanmıştır. Çalışma süreci içerisinde geçmişte kenti ziyaret eden araştırmacıların yazılı ve görsel kaynaklarından, Yüksek Öğrenim Kurumu bünyesinde yer alan lisansüstü tezlerden ve bilimsel makalelerden yararlanılmıştır. [1] Bu makale yazarın içinde yer aldığı Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası, Karacadağ Kalkınma Ajansı ve Dicle Üniversitesi işbirliğinde, "Yöresel Ürünler Coğrafi İşaret Teknik Destek Projesi” kapsamında, "Diyarbakır Bazalt Taşının Tescillenmesi” amacı ile yapılan çalışmanın "Kentsel Yerleşimde Bazalt Taşının Yeri” alt başlığı geliştirilerek hazırlanmıştır. "Diyarbakır Bazaltı” Türk Patent Enstitüsü tarafından C2017/239 sayılı başvuru numarası ile "Başvuru Aşamasındaki Coğrafi İşaret” listesine alınmıştır.Keywords : Diyarbakır Bazaltı, Bazalt Taşı, Coğrafi İşaret, Tescil