- Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 16 Issue: 64-Additional Issue
- HALK KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA HAMAM(LAR)IN TOPLUMSAL VE MEKÂNSAL DÖNÜŞÜMLERİ, DİYARBAKIR TARİHİ "SURİ...
HALK KÜLTÜRÜ BAĞLAMINDA HAMAM(LAR)IN TOPLUMSAL VE MEKÂNSAL DÖNÜŞÜMLERİ, DİYARBAKIR TARİHİ "SURİÇİ" ÖRNEĞİ
Authors : Kamuran Sami
Pages : 1531-1546
Doi:10.17755/esosder.311039
View : 5 | Download : 3
Publication Date : 2017-12-01
Article Type : Research
Abstract :Diyarbakır’da toplumsal ve kültürel sistemlerin örgüsünde filizlenen çoğulcu yaşam biçimi, mekânların anlam ve fiziki örüntüleri bağlamında sosyal ilişkiler üzerinde kendi değerleriyle bağdaşma sağlayan bir kentin dışa vurumu olmuştur. Tarihi kentsel yerleşim alanı olan "Suriçi” kent dokusunda bir temsiliyet sağlayan "hamam”, kültürel bir örüntü olarak toplumsal ve mekânsal değişimlerden etkilenerek; yok olma pahasına tarihsel hafızada süregelen yerini almıştır. Halk kültüründe temizlik anlayışının bir unsuru olan hamamlar, sosyo-tarihsel evreler içerisinde su medeniyetinin kamusallığında yaratılan temizliğin bir kanıtı olarak günümüze ulaşabilen tarihi mekân(lar) arasında yer almaktadır. Suyun temizleyebilme gücü üzerinden ortaya çıkan hamam kültürü, antik dönemlerden başlayıp zamanımıza kadar gelen her medeniyetin kendine göre yorumlayarak paylaştığı deneyimleri olmuştur. Toplumsal dışa vurumda anlam kazanarak vücut bulan "güzellik, sağlık ve ibadet” vurgusu; suyun temizleyici gücünden ilham alarak, uygarlıkların bekasında var olmasını kesintisiz sürdürebilmiştir. Osmanlı geleneksel kentlerini tanımlayan cami, külliye ve çarşı etrafında yer alan hamamlar, toplumsal dizgede filizlenen bir kültürün; sanattan-halk masalına, edebiyattan-şiire kadar dilsel bir zenginliğin önünü açmıştır. Bu bağlamda Diyarbakır Suriçi’nde tevatür olan hamam mekânı ve onun yarattığı kültürde şekillenen ritüeller; bugünün sarmalında unutulmaya ve yok olmaya terk edilmiştir.Keywords : h