ÇOBANOĞLU MELİK EŞREF VE FARS BÖLGESİ’NDEKİ FAALİYETLERİ
Authors : Türker Uygur
Pages : 244-256
Doi:10.17753/sosekev.1416691
View : 41 | Download : 52
Publication Date : 2024-03-21
Article Type : Research
Abstract :Birçok boydan meydana gelen Suldus kabilesi XIII. yüzyılın başlarına kadar dağınık hâlde yaşamaktaydı. Büyük Moğol Hanlığının kurulmasına büyük katkı sağlayan kabile, Mengü Han zamanında İran topraklarının fethinin tamamlanması ve burada İlhanlı Devleti’nin kurulmasında da büyük pay sahibi olmuştur. Sulduslar, İlhanlı Devleti’nin kurucusu Hülagü Han zamanından itibaren gerek askerî gerekse idarî alanlarda büyük bir sadakatle hizmet etmişler; Gazan Han dönemiyle birlikte devlet içerisinde ön plana çıkmaya başlayan liderleri Emir Çoban’a ithafen Çobanoğulları olarak anılmaya başlanmışlardır. Emir Çoban, Ebu Said Bahadır Han dönemiyle birlikte devlet içerisindeki en etkili bürokrat hâline gelmiş, onun bu nüfuzu devlet içerisinde kendisine ve ailesine karşı muhalif bir grubun oluşmasına neden olmuştur. Emir Çoban ve bazı aile fertleri bu muhalif grubun etkisiyle idam edilince, ailenin geri kalanı hayatta kalma mücadelesi vermek zorunda kalmıştır. Bu mücadeleyi verenlerden biri de Emir Çoban’ın torunları Timurtaş b. Şeyh Hasan ve kardeşi Melik Eşref olmuştur. Şeyh Hasan’a kıyasla idarî ve askerî manada yetersiz ve zayıf karakterli bir kişi olarak tanımlanan Melik Eşref, ailesinden ve ülkesinden çok kendi menfaatleri doğrultusunda hareket eden biri olmuştur. Hastalık derecesine varacak kadar düşkün olduğu zenginlik hırsı, onun bütün eylemlerinin de belirleyici unsuru olmuştur. Melik Eşref, menfaatleri uğruna kendi aile fertleri ile hatta ailenin başına geçen ağabeyi Şeyh Hasan ile dahi karşı karşıya gelmekten çekinmemiştir. Şeyh Hasan’ın emriyle fethedilen Fars Bölgesi’nin zenginliği Melik Eşref’in dikkatini çekmiş, ağabeyinin izin vermemesine rağmen bölge idaresini kendi eline almak istemiştir. Çobanoğlu ailesinin liderliğini eline aldığı dönemde de Fars Bölgesi üzerindeki ideallerini gerçekleştirmek için mücadeleye devam etmiştir. Bu çalışmada Melik Eşref’in hayatı ve kişiliği üzerinden değerlendirmeler yapılarak Fars Bölgesi üzerinde hâkimiyet kurma mücadelesi sırasında gelişen olaylar incelenmiştir.Keywords : Moğol, İlhanlı, Çobanoğulları, Melik Eşref, Fars, Şiraz