ALEVİLİK ARAŞTIRMALARINDA SELF ORYANTALİST TUTUM
Authors : Hamit Aktürk
Pages : 51-68
View : 7 | Download : 5
Publication Date : 2015-04-30
Article Type : Research
Abstract :1990 sonrasında Alevi yazını büyük bir patlama yapmıştır. Alevilik üzerine pek çok eser kaleme alınmış, Alevilik gündemin en popüler konusu haline gelmiştir. Bu eserler, var olanı tespit etmekten çok, olması gerekeni anlatmak ihtiyacı hissetmişlerdir. Bu amaçla her yazar kendi kafasındaki Aleviliği, gerçek Alevilik olarak sunmuş ve Alevi tarihinden kendi savına uygun örnekler aramıştır. Araştırmacılar bu çalışmalarında Geertz’in "model for” tanımına uygun bir şekilde, Aleviliğin ne olduğunu anla(t)maya çalışırken aslında ne olması gerektiğinin de sınırlarını çizmişlerdir. Oryantalist mantıkla, dünyayı batılı ve batılı olmayan şeklinde dikotomik bir bakışla değerlendiren ve bu tavırlarıyla sömürgeciliğe meşruiyet kazandıran Avrupalı araştırmacıların etnosentrik tavrı, Aleviliği yeniden tanımlamaya girişen aydınlar tarafından benimsenmiş ve Alevilik tarihinde "eşitlikçiliğin, özgürlükçülüğün, paylaşımın, akılcılığın, hümanizmin, laikliğin, kadın haklarının” izleri aranmıştır. Bin yıllık Alevi Bektaşi geleneği ve felsefi mirası moda birkaç kavramın eleğinden geçirilmiş ve bu elekten geçebilenler ancak gerçek Alevilik olarak sunulmuştur. Aleviliğin teolojik ve aşkın boyutu ihmal edilmiş, Alevilik, bu yazarların elinde modern bir ideolojiye dönüştürülmüştür. Alevilik en moda kavramlar yoluyla yüceltilirken, karşısına Sünnilik yerleştirilmiş ve ötekileştirilen Sünnilik karikatürize edilerek Aleviliğin çağdaşlığı pekiştirtilmeye gayret edilmiştir.Keywords : Alevilik, Modernite, Self Oryantalizm, Küreselleşme, Aydınlanma