ŞİRVAN HANI HACI DAVUD, SİYASİ MÜCADELESİ, SÜRGÜN HAYATI VE AİLESİ
Authors : Yaşar Baş
Pages : 629-646
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2014-03-20
Article Type : Research
Abstract :XVII. yüzyılın sonlarında Rus Çarlığı, Hazar kıyılarına kadar Kafkasları ele geçirme ve Safevi Devleti üzerine yürüme kararı almıştı. XVIII. yüzyılın ilk çeyreği boyunca Ruslar, bu siyasetlerini gerçekleştirme yolunda ilerleme kaydetmişti. Aynı dönemde batıda yaptığı savaşlarda başarılı olamayan Osmanlı Devleti, 1718 tarihli Pasarofça Antlaşması’ndan sonra Avrupa’da kaybettiği topraklara karşılık, Safeviler’in zayıflaması ve Rusların ilerleyişi karşısında, bölge ile ilgilenmeye başlamış ve doğuda toprak kazanma siyasetine yönelmişti. Osmanlı Devleti, Safevi ve Rus idaresine karşı mücadele eder iken, aynı amaçla Rus ve Safevilere karşı savaşan Şirvan Hanı Hacı Davud Han, Osmanlılara sığınmıştı. Osmanlı Devleti, 1722 yılında Şirvan Eyaleti Hanlığı üzerinde hakimiyetini ilan etmiş, Hacı Davud Han’ın, hanlığını tanımış ve 8 Ocak 1723 tarihli nâme-i hümâyûn ile Şirvan Hanlığı yurtluk ve ocaklık olarak resmen Hacı Davud Bey’e verilmişti. Hacı Davud Han, böylece Kırım Hanı gibi vasal bir hükümdar olmuş, ancak Ruslarla yapılan 24 Haziran 1724 tarihli İstanbul Antlaşması’nın Şirvan ile ilgili hükümlerinden memnun kalmamıştı. Bu nedenle antlaşma hükümlerini tanımayıp, bağımsızca hareket etmeye başlamıştı. Osmanlı Devleti, meseleyi çözmek için, 21 Nisan 1728 tarihli bir nâme-i hümâyûn ile Hacı Davud Han’ın bulunduğu mahalden ailesi ve beraberindekilerle ayrılıp Gence tarafında ikametini talep etmişti. Neticede Hacı Davud Han, Gence’de fazla kalamamış ve yaklaşık beş buçuk ay sonra, 5 Ekim 1728 tarihinde dört oğlu, iki kardeşi ve bütün ailesiyle birlikte Rodos’a sürgün edilmiştir. Daha sonra ailesiyle birlikte Gelibolu’ya nakledilmiştir. Sürgün sırasında kendisi ve ailesinin incitilmemesine itina gösterilmiş ve bütün masrafları karşılanmaya çalışılmıştır. Ölümünden sonra da aile üyelerinin ev kiraları ve her birine aylık maaş ödenmeye devam edilmiştir.Keywords : XVIII. yüzyıl, Safeviler, Ruslar, Şirvan Hanlığı, Hacı Davud Han