MU’TEZİLE’NİN SİYASET ANLAYIŞI
Authors : Maksut Çetin
Pages : 347-374
View : 8 | Download : 4
Publication Date : 2014-03-20
Article Type : Research
Abstract :Mu’tezile mezhebinin siyaset ile ilgili görüşleri genelde; yönetim ve yöneticinin gerekliliği, yönetimde "Kureyşi’lik” ayrıcalığı, yöneticinin sahip olması gereken nitelikler, "efdaliyyet” meselesi, yönetimin kaynağı ve yöneticinin göreve gelme şekli konularında yoğunlaşmıştır. Onların çoğunluğuna göre, devlet başkanı tayin etmek vaciptir. Bazılarına göre ise, devlet başkanı her zaman gerekli değildir. Bunlara göre, ümmetin kendiliğinden doğru yolu tutması ve adaletin tam olarak tecelli etmesi durumlarında, devlet başkanına ihtiyaç yoktur. Mu’tezile, Hilâfetin Kureyşîliği’ni prensip olarak reddetmekle birlikte, uygulamada Kureyşî’lik gerçekliğini kabul etmiş görünmektedir. Onlara göre imâm olacak kişi; Kitap ve Sünnet’i bilmeli, siyaset bilgisine sahip ve âdil olmalıdır. Mu’tezile’nin en çok üzerinde durduğu kavramlar "efdal” ve "mefdul” kavramlarıdır. Dört Halife devri ve onların uygulamaları, neredeyse bütün Mu’tezilî’ler tarafından onaylanmıştır. Ayrıca onlar; imâmete, ümmetin seçimi ile gelinir ve bunun delili de, icma’dır, der. Biz bu çalışmamızda Mu’tezile’nin siyaset anlayışını ortaya koyduk. Onlar siyaseti bir takım kriterler dahilinde ve bazı dengeleri gözeterek ele almıştır. Ayrıca, bu konuda, mezhep içerisinde bir çeşitliliğin bulunduğu ve bunun bir çatışmaya dönüşmediğini de müşahede edilmektedir.Keywords : Mu’tezile, İmâmet, Hilâfet, Siyaset, Anlayış.