- Eğitim ve Yeni Yaklaşımlar Dergisi
- Vol: 6 Issue: 1
- Metin Türleri Açısından Ortaokul Türkçe Ders Kitapları
Metin Türleri Açısından Ortaokul Türkçe Ders Kitapları
Authors : Çilem Tarakci, Nuray Kayadibi
Pages : 150-166
Doi:10.52974/jena.1302420
View : 28 | Download : 25
Publication Date : 2023-06-30
Article Type : Research Article
Abstract :Türkçe derslerinin temel amacı öğrencilerin dinleme/izleme, okuma, konuşma ve yazma becerilerini geliştirmektir. Öğrencilerin temel dil becerilerinin geliştirilmesinde en sık kullanılan materyal Türkçe ders kitapları ve bu kitaplarda yer alan metinlerdir. Türkçe ders kitaplarına seçilecek metinlerin belirlenmesinde önemli kriterlerden biri metin türleridir. Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda, Türkçe ders kitaplarında yer alması gereken metin türleri ve bunların dağılımının nasıl olması gerektiği belirtilmiştir. Buradan hareketle bu araştırmanın amacı ortaokul Türkçe ders kitaplarının metin türleri açısından durumunu ortaya koymaktır. Araştırma, nitel bir durum çalışmasıdır. Araştırmanın inceleme nesnesini 2021-2022 eğitim-öğretim yılında Türkiye genelinde okutulan sekiz ortaokul Türkçe ders kitabı oluşturmaktadır. Türkçe ders kitaplarındaki metin türleri ve bunların ders kitaplarındaki sıklığı incelendiğinden dolayı araştırmada doküman analizi kullanılmıştır. İncelenen her bir ders kitabında 32 metin olmak üzere sekiz ders kitabında toplamda 256 metin incelenmiştir. Metinlerin türleri tespit edilmiş ve bunlar bulgularda tablolar hâlinde frekans verilerek sunulmuştur. Araştırma sonucunda metin biçimlerinin ders kitaplarında dengeli bir şekilde dağıtılmadığı; kitaplarda bilgilendirici metinlerin hikâye edici metinlerden daha fazla yer bulduğu, şiirlere ise oldukça az yer verildiği sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca metin türlerinin ders kitaplarında dengeli bir şekilde dağıtılmadığı; blog, dilekçe, e-posta, özlü sözler, sosyal medya mesajları ve karikatür türlerinin kitapların hiçbirinde ana metin olarak yer almadığı; günlük, haber metni/reklam, kılavuzlar, mizahi fıkra, roman ve şarkı/türkü türlerinin ise nadiren yer aldığı tespit edilmiştir. Bazı Türkçe ders kitaplarının Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda (2019) yer bulmamasına rağmen film, çizgi film ve belgesel gibi türlere ana metin olarak yer verdiği sonucuna ulaşılmıştır. Araştırmada, elde edilen sonuçlardan hareketle bazı önerilerde bulunulmuştur.Keywords : metin türü, metin biçimleri, ortaokul Türkçe ders kitapları, Türkçe eğitimi