- Ege Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 3 Issue: 2
- ORTA ÇAĞ BİZANS KENTLEŞMESİ VE KENTSEL CANLANMANIN EKONOMİK DİNAMİKLERİ
ORTA ÇAĞ BİZANS KENTLEŞMESİ VE KENTSEL CANLANMANIN EKONOMİK DİNAMİKLERİ
Authors : Hüseyin Hakan Gazioğlu
Pages : 93-101
View : 7 | Download : 9
Publication Date : 2022-12-31
Article Type : Research
Abstract :Geç antik çağdan erken Orta çağlara geçiş, Bizans devleti tarihinde bir dönüm noktası olarak işaretlenir. Özellikle Bizans topraklarına yapılan Arap istilaları yanı sıra belirli dönemlerde tekrar ortaya çıkan salgınlar ve depremler gibi çeşitli doğal afetler Bizans imparatorluğunda önemli sosyal, ekonomik ve politik değişikliklere neden olmuştur. Bu fenomenler aynı zamanda geç antik dönem polisinin bir devamı olan Erken Bizans dönemi kentlerinin peyzajını, yapısını ve fonksiyonlarını etkilemiş, yeni bir kent kavramının ve Orta çağ kentleşmesinin ortaya çıkmasına yol açmıştır. Geç antik ve erken Bizans dönemi kentlerinin Orta çağ standartlarına evrilmesi, savaş koşullarında geç antik tarımsal üretim modu ve ekonomik modelinin parçalanması sonucunda gerçekleşmiş görünür. Yedinci yüzyılın fenomenleri imparatorluğun büyük toprak sahipliğine dayalı tarımsal karakterini küçük üretici ağırlıklı tarımsal modele dönüştürürken aynı zamanda tarımsal fazlalığın antik kent ya da polisin bakımına yönlendirildiği kır-kent ilişkisini bozmuştur. Bu aynı zamanda ticarette ve para hacminde yaşanan büzülmenin nedenlerinden biri olarak görünür. Kentler imparatorluğun ekonomik ve mali yönetiminde antik dönemden itibaren sürdürdüğü aracılık rollerini kaybetmişlerdir. Bu durum antik kent örgütlenmesinin sona ermesine neden olmuştur. Yedinci yüzyılın ortasından itibaren Bizans kentleri imparatorluğun savunma sistemi ile birleştirilmiş, bazı kentler bölgesel askeri sistem içerisinde önem kazanmıştır. Onuncu yüzyıla kadar Bizans kentlerinin fiziksel ve sosyal karakteri imparatorluğun müdahalesi ile şekillenmiştir. Bu dönemde kentlerin varlığı imparatorluğun politik ve ekonomik tercihlerine bağlı olmuş, idari merkezlerde bulunan ordu ve kilise personeli ticaret ve üretime talep yaratarak kentsel gelişmenin itici unsurları olmuşlardır. Bu açıdan onuncu yüzyıla kadar kentler devlet inisiyatifine dayalı bir kurtarılmaya tanık olmuşlardır.Keywords : Ortaçağ Kentleşmesi, Kastron, Bizans Kenti, Ekonomi.