- Ege Sosyal Bilimler Dergisi
- Vol: 3 Issue: 1
- HAFIZA MEKÂNLARININ VE "HAFIZA-BİREYLERİN" "BİR ARADALIĞI" VE HAFIZA-KİMLİĞİN SÜ...
HAFIZA MEKÂNLARININ VE "HAFIZA-BİREYLERİN" "BİR ARADALIĞI" VE HAFIZA-KİMLİĞİN SÜREKLİLİĞİ: TÜRKİYE CAFERİLERİ ÖRNEĞİ
Authors : Semih Evciman
Pages : 1-33
View : 8 | Download : 2
Publication Date : 2022-02-23
Article Type : Research
Abstract :Hafıza çalışmalarının öncü isimlerinden Maurice Halbwachs’a göre hafıza toplumsal/kolektif bir karaktere sahiptir. Halvwachs’ın sosyolojik yaklaşımı; aile, sınıf, dinî cemaat gibi toplumsal grupları ve bu grupların "kolektif hafızalarını” merkeze alır. Halbwachs’a referans vererek hafızanın kaynağını "grup”tan aldığını ve kolektif bir niteliğe sahip olduğunu söyleyen Pierre Nora ise, hafızayı "hafıza mekânları” kavramı üzerinden inceler. Nora’ya göre "hafıza mekânları” anımsadığımız şeyler değil, hafızanın ortaya çıktığı/oluştuğu yerlerdir. Bunlar anıtlar, anma törenleri, mezarlıklar, ulusal marşlar, arşivler, bayramlar, amblemler gibi hafızayı canlı tutan, unutmanın önüne geçen her türlü maddî ve fikrî ortam, ritüel ve materyaldir. Nora ve takipçileri hafıza mekânlarını tek tek ve tekil düzeyde örnekler ve bu bağlamda bunların "bir aradalığını” göz ardı ederler. Aynı şekilde hafıza mekânlarının "bir aradalığına” paralel ilerleyen "hafıza-bireylerin” "bir aradalığını” da verili kabul ederler ve tartışmazlar. "Bir aradalıktan” kasıt hafıza mekânlarının ve "hafıza-bireylerin”, hafızanın yitip gitmesinden yani unutmadan duyulan korku karşısında, hafıza-kimliği canlandırmayı ve güçlendirmeyi amaçlayan, bilinçli ve/veya refleksif iç içeliği ve birlikteliğidir. Buradan hareketle, bu çalışmanın amacı Nora’nın hafıza mekânları yaklaşımına "bir aradalık” kavramı üzerinden yeni bir açılım getirmek olarak tanımlanabilir. Çalışma "bir aradalık” fenomeninin somut bir örneği olarak Türkiye Caferilerini ele alacak ve bu çerçevede Türkiye Caferileriyle ilgili son yıllarda yapılan sosyolojik çalışmalara kolektif hafıza ve hafıza mekânları kavramları üzerinden katkı sunmaya çalışacaktır.Keywords : Hafıza Mekânları, Pierre Nora, Kolektif Hafıza, Türkiye Caferileri, Hafıza Mekânları, Pierre Nora, Kolektif Hafıza, Türkiye Caferileri, Caferiler