- Ege Coğrafya Dergisi
- Vol: 29 Issue: 1
- MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN TOPRAKTAKİ AĞIR METALLER (AS, CD, CO, FE VE NI) ÜZERİNE ETKİSİ: ORHANELİ ...
MADENCİLİK FAALİYETLERİNİN TOPRAKTAKİ AĞIR METALLER (AS, CD, CO, FE VE NI) ÜZERİNE ETKİSİ: ORHANELİ VE BÜYÜKORHAN (BURSA) ÖRNEĞİ
Authors : Serpil Mentese, Olgun Böbrek
Pages : 45-56
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-25
Article Type : Research
Abstract :Madenler ve madencilik faaliyetleri bulundukları alandaki ve ülkelerindeki en önemli ekonomik faaliyetlerden birini teşkil etmektedir. Bu nedenle de madenlerin bulundukları alanlara ve ülkelerinin ekonomilerine büyük katkıları vardır. Ancak bu avantajlarının yanı sıra dezavantajları bulunmaktadır. Toprak, su, hava ve gürültü kirliliği, atık problemi, bitki örtüsünün tahrip edilmesi ve biyoçeşitliliğin azalması, faunaya zarar verilmesi ve faunanın göçü, arazinin bozulması ve sağlık problemlerinin artması gibi çok sayıda dezavantajı bulunmaktadır. Bunun için madenciliğin ülke ekonomisine olan katkılarının yanı sıra zararları da düşünülmelidir. Bu nedenle bu çalışmada Orhaneli ve Büyükorhan’da yapılan madencilik faaliyetlerinin topraktaki ağır metal (arsenik (As), kadmiyum (Cd), kobalt (Co), demir (Fe) ve nikel (Ni)) düzeylerine olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Bu amaçla çalışma alanı 8 km2 büyüklükteki gridlere bölünmüş ve bu gridler içerisinden sistematik rastgele yöntemle 19 adet toprak numunesi alınmıştır. Toprak numunelerinin analizi sonucunda koordinat değerleri ve bu koordinatlardaki ağır metal oranlarının işlendiği veri tabanı oluşturulmuştur. Araştırma alanındaki her bir ağır metalin mekansal dağılışı jeoistatistiksel yöntemlerden ordinary kriking yöntemi ile analiz edilmiştir. Ağır metallerin risk değerlendirmesi de Lindsay tarafından topraktaki ağır metaller için kritik bulunması gereken değerlere bağlı olarak Indicator kriking yöntemi ile belirlenmiştir. Ayrıca ağır metaller ile maden ocakları arasındaki ilişkiyi tespit etmek için de mesafe analizinden yararlanılmıştır. Ağır metal oranlarının olduğu harita üzerine rastgele 100 nokta atanmış ve her bir noktanın ağır metal oranları ile maden ocaklarına olan mesafe değerlendirilmiştir. Araştırma alanında belirlenen ağır metal değerlerinin maden ocaklarına yaklaştıkça ya da uzaklaştıkça nasıl değiştiği Pearson ‘Bivariate' Korelâsyon analizi ile tespit edilmiştir. Sonuç olarak çalışma alanının kuzey kesimlerinde neredeyse tüm ağır metallerde daha yüksek seviyeler belirlenmiştir. Ayrıca yapılan incelemede, yalnızca demir elementi için belirtilen sınır değerlerin altında seviyeler tespit edilirken arsenik, kadmiyum, kobalt ve nikel için sınır değerlerin üstünde seviyeler tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında araştırılan ağır metaller ile maden ocakları arasındaki ilişki sonucunda anlamlı ilişki tespit edilmiştir.Keywords : Ağır Metaller, Büyükorhan, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Madencilik Faaliyetleri, Orhaneli, Toprak Kirliliği