TARİHSEL BİR KENTİN MORFOLOJİSİ: BERGAMA KENT ÖRGÜTLENMESİ
Authors : Serhat Baç
Pages : 23-37
View : 13 | Download : 8
Publication Date : 2012-06-01
Article Type : Other
Abstract :Doğal yolla oluşan mekânların bir araya gelmesi ile ortaya çıkan organik dokulu kentlerle, düzgün geometrili düzenlenerek tasarlanan kentler birbirleriyle zıtlık oluşturur. Anadolu kentlerinin karmaşıklığı, genel kentsel planlama kavramlarına (gabari, kat yüksekliği, emsal, vb.) karşı durmaktadır. Bu kentlerden biri olan Bergama çalışmanın örnek kentidir. Bergama, tarihi M.Ö 2. yy.'a kadar uzanan ilk kent kurulumundan bu yana geçmiş dönemlerin izlerinin takip edilebildiği ender kentlerden biridir. Çalışmada, kentin mekânsal yapılanmasının tarihsel süreç içindeki analizi yapılarak, kültürel ve tarihsel coğrafyasını kurgulayabilmek amaçlanmıştır. Bu amaçla kullanılan mekân-dizim yönteminin ilk adımı, kentin ana yapısının anatomisi olan sokak dokusu üzerine odaklanan analizler ile kent morfolojisini anlayabilmektir. Bu noktadan hareketle literatürdeki dönem haritaları araştırılmış, kentin farklı dönemlerdeki gelişimi saptanmıştır. M.Ö.6.yy.’a kadar inen yerleşim Helenistik öncesi, Helenistik dönem, Roma ve Bizans İmparatorluğu Dönemleri, kente Türklerin yerleşmesiyle devam eden Osmanlı öncesi eyaletler dönemi, Selçuk, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinde kentin büyümesi irdelenmiştir. Son dönem olarak 1990 yılında kent organizasyonunu etkileyen değişimler etüt edilerek, dokudaki sonuçları tartışılmıştır. Sonuç bölümünde mekânsal farklılaşmanın sosyal yapıyla beraber değiştiği, kentin oluşumuna ait bir analiz yapılmadan dokuya yapılan müdahalelerin sosyal yapıyı etkilediği belirtilmiştir. Organik gelişen kentlerin sürdürülebilirlik etkisine doğrudan sahip olduğundan hareketle mekânsal sürdürülebilirliğin sosyal sürdürülebilirlikle ilişkisi tartışılmıştır. Anahtar Kelimeler: Bergama, Tarihi Coğrafya, Kent, Morfoloji, Mekânsal Süreklilik.Keywords : Bergama, Tarihi Coğrafya, Kent, Morfoloji, Mekânsal Süreklilik