- Ege Coğrafya Dergisi
- Vol: 22 Issue: 2
- İklimsel Değişimlerin ve Orman Yangınlarının Muğla Yöresi'ndeki Doğal Çevre, Doğa Koruma Alanları v...
İklimsel Değişimlerin ve Orman Yangınlarının Muğla Yöresi'ndeki Doğal Çevre, Doğa Koruma Alanları ve Biyotaya Etkilerinin bir Ekolojik Biyocoğrafya Çözümlemesi
Authors : Murat Türkeş, Gökhan Altan
Pages : 57-75
View : 11 | Download : 3
Publication Date : 2013-12-01
Article Type : Other
Abstract :Türkiye’nin güneybatısında yazı kurak subtropikal Akdeniz iklimi ve Akdeniz ekosistemlerinin tipik özellikleriyle nitelenen Muğla yöresi, Türkiye’nin önemli doğa alanlarından bazılarını barındırmaktadır. Muğla, zengin biyotopu (ör. koyları, lagünleri, kıyı ve orman ekosistemleri, vb.), biyotası (flora ve fauna), endemik ve relikt türleri, su kaynakları ve çeşitli statülerdeki çevre ve doğa koruma alanları açısından, Türkiye’nin son derece önemli bir potansiyele sahip ender illerinden biridir. Çalışmada, Muğla Meteoroloji İstasyonunda 1928-2010 döneminde kaydedilen klimatolojik veriler kullanıldı. Önce, bu verilerden yararlanarak, Normalleştirilmiş Yağış İndisi ( NYİ ) ve Birleşmiş Milletler Çölleşme ile Savaşım Sözleşmesi’nde (UNCCD) temel alınan Kuraklık İndisi’nin ( Kİ ) zaman dizileri hesaplandı ve gözlenen kuraklıklar ve nemli yıllar belirlendi. İkinci olarak, kurak ve nemli koşulların şiddet düzeyleri saptanarak, bunların Muğla yöresindeki önemli doğa alanları için oluşturabileceği negatif etkiler değerlendirildi. Bu kapsamda, belirlenen olumsuz etkilerin olası sonuçları için alınması öngörülen karşı önlemler de tartışıldı. Son olarak, yöredeki iklimsel değişimlerin doğası ve büyüklüğü (istatistiksel anlamlılık düzeyi), NYİ ve Kİ zaman dizilerine uygulanan rasgelelik ve eğilim analiz (çözümleme) yöntemlerinin sonuçları dikkate alınarak incelendi. Çalışmada ulaşılan başlıca sonuçlar şunlardır: ( i ) Muğla’da en kurak yıllar 1934 ve 2008, en nemli dönem ise 1937-1940’tır. ( ii ) Muğla yöresinde 2008 yılında etkili olan şiddetli kurak koşullar ile kaydedilen orman yangınları ve yanan alanların büyüklükleri arasında kuvvetli bir bağlantı vardır. ( iii ) NYİ ve Kİ dizileri arasında gerçekleştirilen korelasyon (ilişki) analizi, ilişki katsayısı r = 0.99 (p << 0.001) büyüklüğünde olmak üzere, çok kuvvetli bir pozitif ilişkinin varlığını gösterir. ( iv ) NYİ ve Kİ dizilerine uygulanan eğilim sınaması sonuçları istatistik açıdan anlamlı değildir. ( v ) Hava sıcaklıklarının, sıcak hava dalgalarının, kuraklık olaylarının, şiddetli (aşırı) yağmur sağanakları ve dolu fırtınalarının artışı ve yaz kuraklığının daha uzun ve şiddetli oluşu gibi gözlenen ve beklenen iklimsel değişimlerin su kaynakları ve orman yangınları üzerindeki olumsuz etkileri, büyük olasılıkla Muğla yöresindeki önemli doğa alanlarının sahip oldukları eşsiz ve zengin ekolojik, biyoçeşitlilik ve biyocoğrafya değerlerini kaybetmesine neden olabilecek düzeydedir. ( vi ) Bu yüzden, Akdeniz ikliminin egemen olduğu tüm bölge ve yörelerde olduğu gibi, bütün bu olumsuz iklimsel etkilerin, yakın bir gelecekte Muğla yöresindeki önemli ekosistemlerin ve eşsiz biyolojik çeşitliliğin korunmasını daha da zorlaştırabileceği olasılığı, tüm doğa koruma, ormancılık ve su kaynakları/kuraklık yönetimi eylem ve çalışmalarında dikkate alınmalıdır. Anahtar Sözcükler: Muğla Yöresi, Akdeniz iklimi ve biyomu, iklim değişikliği, orman yangını, kuraklık indisleri, zaman dizisi çözümleme yöntemleri.Keywords : Muğla Yöresi, Akdeniz iklimi ve biyomu, iklim değişikliği, orman yangını, kuraklık indisleri, zaman dizisi çözümleme yöntemleri