- Edebi Eleştiri Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 2
- "Dışlanmış Olmanın Yıkıcı Bilinci": Çingene ve "Gaco" Ekseninde Ötekilik...
"Dışlanmış Olmanın Yıkıcı Bilinci": Çingene ve "Gaco" Ekseninde Ötekilik
Authors : Neşe OKTAY
Pages : 384-398
Doi:10.31465/eeder.1346975
View : 123 | Download : 161
Publication Date : 2023-10-26
Article Type : Research
Abstract :Çingeneler toplumun renkli ve görünür yüzlerinden olmalarına rağmen hem yaşamın içinde hem edebiyatta gerçek anlamda tanınmayan, ihmal edilen bir topluluktur. Kapalı toplum yapısına sahip olmalarından dolayı âdetleri, yaşayışları, alışkanlıkları hakkında bilgi sahibi olunamamasının yanında edebiyatta da ancak sınırlı örneklerin içinde kendilerine yer bulabilmişlerdir. Kurmaca yapıtlarda daha çok tipler üzerinden ele alınan Çingeneler müzik, dans, eğlence, fal, büyü gibi unsurlar ve uğraşlarla eşleştirilmiştir, edebiyatın başat kahramanı olamamışlardır. Oysa Çingenelerin yazılı olmayan tarihi göç, dışlanma, ölüm gibi çeşitli travmaları da barındırır. İşte Ağlayan Dağ Susan Nehir Naciye’yi odağına alırken toplumda neşeli yüzüyle tanınan, siyasi-toplumsal talepleri pek de duyulmayan Çingene toplumu üzerine yoğunlaşmayı tercih eder. Yazarın şahsi tanışıklığının da katkısıyla başarılı bir şekilde yazıya aktardığı Çingene, o zamana kadar ihmal edilen gerçekçi yönüyle işlenmiş, kimliğinin baskılanmasının benliği üzerinde yarattığı yıkım üzerinde durulmuştur. Bunun yanında anlatıcısını da Çingene mahallesine yerleştiren roman, tek yönlü bakışın dışına çıkmış ve ötekini anlamanın koşullarını da sunmuştur. Çingenelerin kendileri dışındakileri karşılamak için kullandıkları ve yabancı anlamına gelen "gaco” belirlemesi ile yabancılığı Çingene’den uzaklaştırarak çoğunluk mensubuna yüklemesi yabancı, öteki gibi etiketlerin ne denli değişken ve kaygan bir zeminde olduğunu gösterir. Bu çalışmada Naciye ve anlatıcının hikâyesi vesilesiyle yabancılığın sınırları üzerinde durularak romanda çizilen gerçekçi Çingene imgesi anlaşılmaya çalışılacaktır.Keywords : Çingene, Ağlayan Dağ Susan Nehir, Ayşegül Devecioğlu, öteki, yabancı