- Edebi Eleştiri Dergisi
- Cilt: 7 Sayı: 2
- Sosyalist Realizmin Marksist Estetikle Kökensel Bağı Üzerine Bir Değerlendirme
Sosyalist Realizmin Marksist Estetikle Kökensel Bağı Üzerine Bir Değerlendirme
Authors : Cengiz EKEN
Pages : 522-531
Doi:10.31465/eeder.1319904
View : 183 | Download : 148
Publication Date : 2023-10-26
Article Type : Research
Abstract :1917 Ekim Devrimi’yle şekillenmeye başlayan ve temelde Marksizm’e dayanan Sosyalist realizmin beslendiği kaynaklar, belirleyicilerinin en azından bir kısmının Marksist olmayan sosyal demokratlardan oluşması, bir kısmının da edebiyatın toplum üzerindeki etkisinin bilinciyle 19. yüzyıl Rus edebiyatından gelen aydınlanmacı, yönlendirici söylemi rejimin tahkimi için gerekli görmesi gibi nedenlerle çeşitlenmiştir. Böylece akım, Marksizm’in yanında 19. yüzyıl Rus edebiyatından ve Bolşevik harekâtından da beslenmiştir. Sosyalist realizm akımı ile Marksist estetik arasındaki temel ayrışma edebiyatın vazifesi konusunda olmuştur. Marksist öğreti, toplumsal değişim ve dönüşümde alt yapı olarak adlandırılan ekonomik ilişkilerin belirleyici olduğunu ve bu nedenle din, ahlak, hukuk, felsefe, edebiyat gibi üst yapı unsurlarının söz konusu ekonomik ilişkilerin mahiyetine göre şekillendiğini kabul etmiştir. Böylece üst yapı unsurlarından edebiyat da alt yapıyı şekillendiren ideolojinin ürünü hâline gelerek alt yapının mevcut durumunu ya da değişimini, dönüşümünü yansıtan sosyolojik veri niteliği kazanmıştır. Sosyalist realizm akımı ise toplumsal alt ve üst yapı arasındaki geçirgenliğin bilinciyle edebiyatı toplumu değiştirmek, dönüştürmek için araçsallaştırmıştır. Söz konusu zihniyet ayrılığı gerçeklik anlayışı, siyasi söyleme bakış hususlarında da kendisini göstermiştir.Keywords : Sosyalist Realizm, Marksist Estetik, Edebî Akım, Sovyet Edebiyatı