- Edebi Eleştiri Dergisi
- Vol: 2 Issue: 2
- LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN "SEL" ROMANINI...
LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN "SEL" ROMANININ İNCELENMESİ
Authors : Yasin YAVUZ
Pages : 169-184
Doi:10.31465/eeder.454752
View : 15 | Download : 4
Publication Date : 2018-10-30
Article Type : Research
Abstract :LUCİEN GOLDMANN’IN OLUŞUMSAL YAPISALCI ANLAYIŞI BAĞLAMINDA REŞİT HANADAN’IN "SEL” ROMANININ İNCELENMESİ Öz Belli sınırları olan perspektiflerden bakıldığında edebiyatın muhtelif disiplinlere açık bir sanat dalı olduğu görülecektir. Bunlardan bir tanesi de sosyolojidir. Sosyoloji ve edebiyat birbiriyle ilişkide olan iki ayrı disiplindir. Her iki disiplinin ortak paydası toplumdur. Çünkü toplum; sosyolojinin inceleyip, edebiyatın tahkiye ettiği bir yapıdır. Hakikaten edebiyatın temelinde toplum vardır ve bir yapıt, bireyi esas alsa da, içerisinden çıktığı toplumun karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Roman sanatında toplumu etkileyen birçok etkenin izlerini görmek mümkündür: göç, yenilikler, savaş ve siyaset… İşte edebiyat sosyolojisi de edebî metinde yer alan toplumsal olayları incelemektedir. Ancak XX. yüzyılda kırılma yaşayan roman, artık yazınsallığın da toplumsal incelemede göz önüne alınmasını gerekli kılmıştır. Bu noktada Lucien Goldmann’ın ürettiği ve yazınsal metni oluşturan "oluşumsal” yapıyı tümüyle ele alan modeli bu ihtiyacı karşılamıştır. Goldmann, metni oluşturan toplumsal yapıyı, yazınsallığı göz ardı etmeksizin ele almış ve ortaya farklı bir sosyolojik eleştiri anlayışı koymuştur. Onun geliştirdiği modelin temelinde Lukacs’ın erken dönem yapıtları ve Hegel’in açıklık felsefesi yatmaktadır. Goldmann, romanının bütününü, bütünü oluşturan parçalarla açıklamıştır. Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı’nın öncü şahsiyetlerinden olan Reşit Hanadan ise eserlerinde Kosova Türklerinin geçirdiği tarihsel süreçleri ve kültürel yapıyı işlemiştir. Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı’nın ilk romanı olma özelliği taşıyan Sel’de bu durum dikkat çekicidir. İncelememizde, Reşit Hanadan’ın "Sel” adlı romanını, Goldmann’ın oluşumsal/genetik yapısalcı anlayışı bağlamında ele alınmıştır. Yapıtın toplumsal ve yazınsal çözümlemesi yapılmıştır. Anahtar Kelimeler: Lucien Goldmann, Reşit Hanadan, Roman Soyolojisi, Oluşumsal Yapısalcılık, Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı. REVIEW OF "SEL” NOVEL OF REŞIT HANADAN UNDER FORMATIVE STRUCTURALIST VIEW OF LUCIEN GOLDMANN When viewed from perspectives with certain borders, it could be seen that literature is a field of art open to various disciplines. One of those disciplines is sociology. Sociology and literature are two distinct disciplines that are related to each other. Common ground of both disciplines is society. Because society is analysed by sociology and narrated by literature. Indeed the basis of literature is society and although a work of art is based on an individual, it has the characteristics of the society. In the art of novel, it is possible to see signs of numerous factors effecting the society: migration, innovation, war, and politics...Thus, literature sociology evaluates social events in literary texts. However, breakdown of novel in 20th century necessitated considering literariness in sociological analysis. At this point, model proposed by Lucien Goldman and contains "formative” structure of literary texts completely met this need. Goldmann considered social structure that forms the text without excluding literariness and presented a different type of sociological criticism. The basis of this model is early works of Lukacs and openness philosophy of Hegel. Goldmann explained whole novel with parts forming the whole. Reşit Hanadan, who is one of the leading people of Modern Kosovo Turkish Literature, presented historical processes and cultural structure of Kosovo Turks. This is salient in Sel which is the first novel of Modern Kosovo Turkish Literature. In this review, "Sel” novel of Reşit Hanadan was considered under formative/genetic structuralist perspective of Goldmann. Social and literary analysis was conducted. Keywords: Lucien Goldmann, Reşit Hanadan, Novel Sociology, Formative Structuralism, Modern Kosovo Turkish Literature.Keywords : Lucien Goldmann, Reşit Hanadan, Roman Soyolojisi, Oluşumsal Yapısalcılık, Çağdaş Kosova Türk Edebiyatı