- Düşünce ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 3
- Tracing the Ideal World and Ideal Individual in the Citizenship Course-Books of the Ottoman State
Tracing the Ideal World and Ideal Individual in the Citizenship Course-Books of the Ottoman State
Authors : Zuhal Ibidan
Pages : 1-24
View : 20 | Download : 5
Publication Date : 2020-12-21
Article Type : Other
Abstract :23 Temmuz 1908'de İttihat ve Terakki Cemiyeti tarafından II. Meşrutiyet ilan edilmiş, anayasa ve meclis yeniden yürürlüğe koyulmuştur. II. Meşrutiyet'in ilanı ile birlikte gelen eşitlik, kardeşlik, adalet ve hürriyet gibi devrimin değerleri olan bu kavramlar etrafında bir ideal dünya yaratılması hedeflenmiştir. Meşrutiyet idaresi tarafından yaratılması planlanan bu ideal dünya içinde yer alacak ideal bireylerin inşası da gündeme alınmıştır. Daha 18.yy'lın sonundan itibaren oluşumu başlayan modern devlet, eğitim başta olmak üzere çeşitli siyasi pratikler etrafında bilen ve bilinen modern özneler yaratma sürecine girmiştir. Devrimin değerlerini benimseyecek ideal bireylerin oluşturulması için eğitim başlıca yol olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda Meşrutiyet idaresinin yaratmak istediği ideal birey projesinin ilk ayağını okullar ve okullarda okutulacak vatandaşlık dersi ve bu ders için yazılmış ders kitapları oluşturmuştur. İbtidaiye, İdadi, Sultani, Darülmuallimin ve Darülmuallimat okullarında Malumat-ı Medeniye adlı vatandaşlık bilgisi dersi yürürlüğe konmuştur. Böylelikle devrim ideallerini bilen, bunları içselleştirmiş ideal bireylere sahip olunabileceği tahayyül edilmiştir. Bu makalede, nadir eserler kataloglarında yer alan vatandaşlık dersi kitaplarının yakından okuması gerçekleştirilmiştir ve bu kitaplar tarihsel bir yaklaşımla değerlendirilmiştir. 1908'de ilki basılmış olan bu kitapların 1918'e kadarki versiyonları/baskıları devrim ideallerini işleyişleri ve ideal bireyi inşası açısından analiz edilmiştir. Böylelikle bu kitapların derinlikli okuması ve incelemesi literatüre kazandırılmıştır. Elde edilen bilgiler ışığında bu kitapların tahlili vasıtası ile II. Meşrutiyet'in zihniyetini yansıtan ideal dünya ve ideal birey profilinin detayları kitaplardaki örneklere dayalı olarak ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : Osmanlı Devleti, II. Meşrutiyet Dönemi, Vatandaşlık Ders Kitapları, Vatandaşlık Dersi, Modern Devlet, Modern Birey