- Dünya Dilleri, Edebiyatları ve Çeviri Çalışmaları Dergisi
- Vol: 1 Issue: 2
- "Ağlardan Kurtulma" Olarak Gönüllü Sürgünlük: James Joyce’un Ulysses Romanındaki Sürgün Mo...
"Ağlardan Kurtulma" Olarak Gönüllü Sürgünlük: James Joyce’un Ulysses Romanındaki Sürgün Motifi ve Sürgünün Metaforik Dili Olarak Çeviri
Authors : Javid Ali̇yev
Pages : 175-186
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2020-12-30
Article Type : Research
Abstract :Edward Said ünlü "Sürgün Üzerine Düşünceler” başlıklı denemesinde çağımızı "mülteciler, yerinden edilmiş kişiler ve kültürel göçler çağı” (Said, 2015: 188) olarak tanımlar. Gerçekten sürgünün, bazı bireyler için kişisel, bazıları için ise zorunlu hale gelmiş toplumsal bir gerçeklik olduğu zamanlardan geçmekteyiz. İçinde yoksunluk, kayıp, acı ve hüzün barındırsa da sürgün motifi antik dönemden günümüze kadar edebiyatı ilgilendiren motiflerden biri olarak kullanılmıştır. Ovidius’dan Dante’ye, Joyce’dan Nâzım Hikmet’e kadar birçok yazar ve şair gönüllü veya zorunlu olarak sürgünlük hayatı yaşamış ve bu durumu yaratıcı dehalarının ürününe dönüştürmeyi başarmıştır. Modernitenin getirdiği teknolojik ilerlemenin bir sonucu olarak ulaşım alanında devrim niteliğindeki gelişmeler ile birlikte gezginlik, sürgünlük ve dislokasyon kavramları modernist edebiyatla belli başlı değişimler geçirerek varsıl bir motife dönüşmüştür. James Joyce’un modernist edebiyatın en ünlü metinlerinden biri olarak görülen Ulysses’i gönüllü olarak gittiği sürgünde yazması, sürgün ve edebi yaratıcılık arasındaki asırlardır süren birlikte varoluşun ilginç örneklerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Ayrıca sürgün çağını tanımlarken kullanılan "çevrilmiş kültür” (translated culture) tanımı ve sömürgecilik sonrası kuramların çeviriye atfettiği sürgünlük, melezlik, ötekilik gibi metaforlar da "sürgün” ve "çeviri” arasındaki yakın ilişkiye dikkat çekmektedir. Farklı ulusal diller, kültürel söylemler, farklı zaman ve uzam kategorileri arasında daima bir geçişi, hareketi ve Walter Benjamin’in dediği gibi "öbür tarafa” geçişi simgeleyen çeviriyi metaforik olarak sürgün olma durumuyla ilişkilendirebiliriz. Sürgün olma durumu gibi çeviri de zorunlu bir asimilasyon içerir ve yerele yerleşmek, orada yeni bir ses, yeni bir kimlik ve ifade bulmak için çabalar. Tüm bunların ışığında, bu çalışmanın amacı yazarın yaratıcılığını motive eden sürgün motifinin tarihsel ve eleştirel bir genel çerçevesini çizdikten sonra, Joyce’un fiziksel olarak deneyimlediği ve Ulysses’de kullandığı sürgünlük durumu ile edebiyat ve çeviri arasındaki ilişkiselliği ortaya koymaktır.Keywords : Sürgün, çeviri, James Joyce, Ulysses, modernist edebiyat.