- Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 68
- Yalanlamalı Masallar Üzerine - Kütahyalı Bir Anlatıcıdan Dört Örnek ile-
Yalanlamalı Masallar Üzerine - Kütahyalı Bir Anlatıcıdan Dört Örnek ile-
Authors : Satı Kumartaşlioğlu
Pages : 292-309
Doi:10.51290/dpusbe.845334
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2021-04-29
Article Type : Research
Abstract :Yalanlamalı masallar, icra ortamı içerisinde kimi zaman masalların başında masala hazırlayıcı giriş formeli olarak kullanılabildiği gibi, kimi zaman başlı başına bağımsız bir anlatı olarak icra edilirler. Bu anlatılar anlatıcının başından geçmiş olarak aktarılan bir takım tuhaf, mantık dışı, şaşırtıcı ve mizahî olaylardan oluşur. Yalanlamalı masallar ses ve söz uyumuna dayanan bir anlatımı yansıttıkları ve hayal, yalan, mizah gibi unsurlardan kaynaklanan serbest bir yaratıcılığın ürünleri oldukları için tekerleme, masal ve yalanlama türleri içerisinde değerlendirilirler. Makalenin konusu bu üç türle hem iç içe olan hem de etkileşimde bulunan "yalanlamalı masallar” üzerinedir. Makalede "yalanlamalı masallar”, Kütahya\Simav’a bağlı Sudöşeği köyünden Alaaddin Vural’ın 1977 yılının Ocak ayı içerisinde anlattığı dört örnek üzerinden ele alınmıştır. Makalede yalanlamalı masallarda ses ve söz unsurları ile içerik ve kurgunun yeri, yalanlamalı masalların fonksiyonları, anlatım tarzının oluşmasında kültürel belleğin ve anlatıcının etkileri gibi hususlar değerlendirilmiştir. Sonuç olarak yalanlamalı masallar her ne kadar "yalan” üzerinden kurgulansa da bu yalanın gerçek bir yalan olmadığı, bu anlatıların dinleyiciyi kandırmak için söylenmediği, asıl maksadın mizahî olup dinleyiciyi güldürmek ve eğlendirmek olduğu ifade edilebilir. Ayrıca yapılan mukayeselerde bir yalanlamalı masalın içeriği, yani olay dizisi ve bunun ifade ediliş tarzının anlatıcının hayal gücü ve söz ustalığına bağlı olduğu görülse de "kültürel bellek”in de bu konuda belirleyici olduğu ortaya çıkmıştır.Keywords : yalanlama, tekerleme, yalanlamalı masal, mizah, gülme