- Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Issue: 64
- Osmanlı Doğmak Suriyeli Olmak; İmparatorluğun Sonunda Sınır Geçişkenliği
Osmanlı Doğmak Suriyeli Olmak; İmparatorluğun Sonunda Sınır Geçişkenliği
Authors : Gülsüm Polat
Pages : 247-264
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2020-04-22
Article Type : Research
Abstract :XX. Yüzyılın başında Osmanlı hakimiyetinde Bereketli Hilal bölgesi önemli bir zenginlik aynı zamanda Arap milliyetçiliğinin merkezi olması açısından merkezi otoritenin şüpheyle yaklaştığı bir bölgeydi. I. Dünya Savaşı ile bölgenin hakimiyeti önemli ölçüde kaybedilirken Osmanlı/Türk ve Arap sınırını belirleyen unsurların mobilizasyonu bölgeden olmayan İngiltere ve Fransa gibi güçlerin başa çıkmak zorunda olduğu meselelerden birisiydi. 1919 Aralığında başlayıp 1920 ortalarına kadar aktif biçimde süren Deyrizor harekatı bu sınır geçişkenliğinin en dikkat çekici örneklerindendi. Bu harekatı gerçekleştiren Ramazan Salaş ve beraberindeki isimlerin ve kabilelerin Osmanlı/Türk otoriteleriyle iletişimi olmakla birlikte savaş sonrası muğlak sınırlar tüm planları şartlara göre değiştirmeyi gerektirmekteydi. Yine de savaşın sonunda bölgeden olmayan İngiltere ve Fransa için Ramazan Salaş gibi Osmanlı geçmişi, imparatorluk aşiret mekteplerinde eğitimi olan ve son dönem Osmanlı harplerinde gayrinizami garp tecrübesi olan isimler, tanımlanması zor bir o kadar da bölgedeki İngiliz-Fransız yönetici ve askerler için sorun yaratan aktörlerdi. Deyrizor’un İngilizlerden alınarak yağmalanması ve buranın Arap Hükümeti’ne bağlanması olayı şimdiye kadarki literatürde ele alınanın aksine Arap milliyetçilerinin Türk sınırından önemli isimlerle iletişim halinde ve zaman zaman teşvikiyle gerçekleştirilmişti. Bu iletişim Mevlüd Muhlis’in Ramazan Salaş’ın yerine atanmasıyla da devam etti. İmparatorluk siyasi açıdan bitmişti ancak beşeri unsurlar yeni devlet yapılarına kolaylıkla adapte olamamakta, günün koşullarına uygun girişimlerde bulunurken savaş öncesi bağlantıları kullanmaktaydı.Keywords : Osmanlı Devleti, Suriye, Deyrizor, Ramazan Salaş, Mevlüd Muhlis