- Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
- Afro-Avrasya Special Issue
- ANADOLU’DA BİR OSMANLI MAHALLESİNİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI: KÜTAHYA-BÖLÜCEK ÖRNEĞİ (1834-1835)...
ANADOLU’DA BİR OSMANLI MAHALLESİNİN SOSYAL VE EKONOMİK YAPISI: KÜTAHYA-BÖLÜCEK ÖRNEĞİ (1834-1835)
Authors : Nurgül Bozkurt
Pages : 111-131
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2016-12-28
Article Type : Other
Abstract :II. Mahmud döneminde (1808-1839), Anadolu ve Rumeli’de vergi mükellefi ve askere alınacak erkeklerin sayısını belirlemek amacıyla nüfus sayımları yapılmıştır. Böylece Osmanlı ülkesindeki en küçük birim olan mahalleye varıncaya kadar, Müslüman erkek nüfus ve cizye toplanacak Gayrimüslim tespit edilmeye çalışılmıştır. II. Mahmud döneminde yapılan nüfus sayımından başka 1844, 1852, 1856, 1866, 1881/82 ve 1905’de olmak üzere değişik tarihlerde nüfus sayımları yapılmıştır. Bu sayımlar, ait oldukları dönemle ilgili yapılan yerel tarih çalışmalarında demografik, ekonomik ve sosyal yapının ortaya konmasında önemli verileri bünyesinde barındırmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü’ne bağlı Başbakanlık Osmanlı Arşivi’nde bulunan, 1834-1835 yılında kayıt altına alınmış olan 1619 Numaralı Nüfus Yoklama Defteri (BOA, NFS. d. nr. 1619) esas alınarak Kütahya Merkez Kazasına bağlı Bölücek Mahallesi üzerinde durulacaktır. Bölücek Mahallesi ile ilgili verilerden faydalanılarak öncelikle mahallenin Müslüman erkek nüfusu tespit edilip demografik unsurları ortaya konacaktır. Sonra kayıtlı erkeklerin isimleri incelenerek bunların yoğun ya da seyrek kullanımı ile ilgili istatistikî değerlendirmeler yapılacaktır. Ailelerin sahip oldukları lakapları ve bunların günümüzde lakap ve soyadı olarak kullanılıp kullanılmadığı, insanların fiziksel özellikleri, mahallede görevli muhtarlar, imamlar, bölgenin askere elverişli nüfusu, Osmanlı ordusuna asker olarak ne kadar katkı sağladığı, özürlüler, defterdeki kayıtların imkân verdiği ölçüde mahalledeki erkeklerin uğraştıkları iş kolları hakkında bilgi verilecektir. Ayrıca Bölücek Mahallesinde yaşayan erkek nüfusun yaş dağılımı, doğumlar, çocuk ölümleri, vefat edenler ele alınacaktır. Üstelik bölge insanının çalışmak, okumak ya da başka gayelerle yer değiştirmeleri üzerinde durulacaktır. Bu bölgeye başka yerlerden gelenler hakkında da bilgi verilecektir. Böylece Bölücek Mahallesi örneği üzerinden bir nebze de olsa Anadolu’daki bir Osmanlı mahallesinin sosyal ve ekonomik yapısına ışık tutmak amaçlanmaktadır.Keywords : Kütahya Kazası, Bölücek, Mahalle, Nüfus, Sosyal Yapı, Meslek, Askerlik