- Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- TÜRK KÜLTÜRÜNÜ MAYALAYANLAR: YUNUS EMRE, HACI BEKTAş VELİ, AHÇ EVRAN Special Issue
- ANLAMBİLİMSEL YAKLAŞIMLARLA YUNUS EMRE’DE AŞK VE ÖLÜM KAVRAMLARI
ANLAMBİLİMSEL YAKLAŞIMLARLA YUNUS EMRE’DE AŞK VE ÖLÜM KAVRAMLARI
Authors : Abdulkadir Bayram
Pages : 149-163
Doi:10.21054/deuifd.1051800
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-31
Article Type : Research
Abstract :Yunus Emre Türk edebiyatının zirve şahsiyetlerindendir. Şiirlerinde Türkçenin gücünü ortaya çıkarmış ve Türkçe ile adeta bir atasözü hâline gelmiş sözceler oluşturmuştur. Anlambilimsel yöntemler ise bir metni çözümlemeyi amaçlar. Bu yöntemler F. de Saussure öncülüğünde Fransız diline uygulanmış ve izleyicileri tarafından da uygulanmaya devam etmektedir. Türk dilinin anlatım kabiliyeti, derinliği ve sanatsal işlenilebilirliği anlambilimsel yöntemlerle incelenmeye oldukça uygundur. Bu bağlamda, göstergebilimsel ve dilbilimsel çözümleme yöntemleri Türkçe metinlere de uygulanmaya başlanmış ve önemli sonuçlar elde edilmiştir. Yaptığımız çalışmada Yunus Emre’nin "Aşık Canı Ölmeye” şiiri temel alınarak, genel anlamda da Yunus Emre’nin eserlerinde aşk ve ölüm kavramları üzerinde bir çözümleme denemesi oluşturulmuştur. Çalışmada J. Derrida’nın "Yapı bozucu eleştiri” yöntemi, A.J. Greimas’ın "Göstergebilimsel Dörtgen” şeklinde tanımladığı çözümleme yöntemi, U. Eco’nun "üst okur”, M. Riffaterre’in "örnek okur” kavramları kullanılmıştır. Bu kavramlar metin dilbilimi düzlemine indirgenerek, metinler ve bağlamlar merkeze alınarak çözümlemeye dâhil edilmiştir. Aşk ve ölüm temel metaforları üzerinden anlamsal gelişimler tespit edilerek sonuca ulaşılmıştır.Keywords : Yunus Emre, Anlambilim, Göstergebilim, Aşk, Ölüm