- Dokuz Eylül Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi
- Issue: 51
- Gazali’nin Batıni Delillere Yönelik Polemikleri
Gazali’nin Batıni Delillere Yönelik Polemikleri
Authors : Hülya Altunya
Pages : 37-68
Doi:10.21054/deuifd.676690
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2020-06-15
Article Type : Research
Abstract :İslâm düşünürü Gazalî’nin, dönemindeki Bâtınî tehditleri ortadan kaldırmaya yönelik birçok eseri bulunmaktadır. Mantık ilmi açısından inceleyeceğimiz onun el-Kavasimu’l-Bâtıniyye isimli eserinde, Bâtınîlerin argümanları çürütülmeye çalışılır. Burada Bâtınîlerin ortaya çıkarttıkları şüpheler doğrudan ele alınarak polemiksel tartışma biçiminde delilleri geçersizleştirilir. Gazalî Bâtınîlerin, tek doğruyu ancak Mâsum İmam’ın öğretebileceği iddiasını, hem mantıksal yöntemle hem de polemik yaparak çürütmektedir. Ehl-i Sünnet geleneğinin karşılaştığı ve bazen büyük kaoslara neden olan bu türden tehditlerin, polemik tarzında ancak mantıksal argümanlarla güçlendirilerek çürütülmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Gerek bâtınî gerekse de zahirî yaklaşımı kendine yol olarak seçen bazı çevreler, "akl”ın tek bir doğruyu göstermekten aciz kalarak çok çeşitli neticelere ulaşması yüzünden kendisine güvenilemeyeceğini iddia etmektedirler. Bu yaklaşımlara göre hakikate ulaşmada yahut dinî metinlerin anlaşılması dahil her konuda akıl ve duyulara güvenmek yerine masum ya da değil bir "yol gösterici” nin sözlerine tam anlamıyla teslim olunmalıdır. Bu makalede Gazalî’nin kullandığı delillendirme/çürütme biçimleri ve bunların polemik tarzında oluşu açıklanacaktır.Keywords : Gazalî, Batınîler, Mantık, Polemik