- Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 24 Issue: 1
- BİR ZAYIF YARGISAL DENETİM YÖNTEMİ ÖRNEĞİ OLARAK KANADA HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER BEYANNAMESİ’NİN 33. MA...
BİR ZAYIF YARGISAL DENETİM YÖNTEMİ ÖRNEĞİ OLARAK KANADA HAKLAR VE ÖZGÜRLÜKLER BEYANNAMESİ’NİN 33. MADDESİ’NİN (ASKIYA ALMA HÜKMÜ) DEĞERLENDİRİLMESİ
Authors : Ismail Yüksel
Pages : 317-345
Doi:10.33717/deuhfd.1089752
View : 7 | Download : 4
Publication Date : 2022-05-26
Article Type : Research
Abstract :Kanada Haklar ve Özgürlükler Beyannamesi’nin 33. maddesiyle parlamentoya tanınmış olan temel hak ve hürriyetlere dair güvenceleri askıya alma yetkisi yeni bir yargısal denetim modeli yaratmıştır. Bu modelde mahkemeler yasama işlemlerinin yargısal denetimini yapmakta ancak mahkemelerin verecekleri kararlar ya da mahkemelerin denetim yetkisi parlamento tarafından askıya alınabilmektedir. Kanada’nın 1982 tarihli Anayasası’nın yapımı sürecinde eyaletler ve federal hükümet arasındaki pazarlıkların sonucu olarak Beyanname’ye eklenen 33. madde, anayasa yargısına getirilen çoğunluk karşıtlığı eleştirisine bir cevap; parlamento üstünlüğü ile yargısal denetimi uzlaştıran bir yöntem olarak düşünülmüştür. 33. madde hem federal hem eyalet yasama organlarına olağan dönemlerde, salt çoğunlukla beş yıl süreyle temel haklardan bir kısmı için yargısal denetimi askıya alma yetkisi tanımaktadır. 33. maddenin metrukiyete düşmesi nedeniyle Kanada’da her ne kadar hukuken zayıf bir yargısal denetim sistemi kurulmuş olsa da uygulamada Kanada mahkemelerinin yetkisinin Amerika Birleşik Devletleri’ndekilerden farklı olmadığı iddia edilmiştir. Bununla beraber son yıllarda madde daha sık gündeme gelmeye başlamıştır. Maddeye getirilen en önemli eleştiri, askıya alma yetkisinin temel hak ve hürriyetleri koruma rejimini neredeyse çalışmaz hale getirebileceğidir. Yasama çoğunluğuna hakları askıya alma yetkisi verilmesi sert anayasaların hedefledikleri korumanın tam tersine çalışmaktadır. 33. maddeyi savunan yazarların temel dayanakları ise demokratik karar alma mekanizmalarına öncelik vermesidir.Keywords : Anayasa Yargısı, Zayıf Yargısal Denetim, Kanada, Temel Haklar, Parlamento Üstünlüğü