- Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Cilt: 10 Sayı: 2
- TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN TÜRK YERALTI EDEBİYATINDA KABALIK BAĞLAMINDA TEMSİLİ
TOPLUMSAL CİNSİYET ROLLERİNİN TÜRK YERALTI EDEBİYATINDA KABALIK BAĞLAMINDA TEMSİLİ
Authors : Suna Yertutan, Gülsüm Songül Ercan
Pages : 614-626
View : 67 | Download : 106
Publication Date : 2023-10-24
Article Type : Research
Abstract :Dil, ait olduğu toplumun değerlerini yansıtmanın yanı sıra toplumu oluşturan kişilere toplumsal cinsiyet rollerini oluşturma ve sürdürme konusunda kültürel etki eden bir iletişim aracıdır. Bu bakış açısı, toplumsal uygulamalardan türeyen ve toplumsal cinsiyetle ilgili konuları içeren söylem ile kendini göstermektedir. Araştırmalar kadın ve erkeklerin farklı cinsiyet rollerine gönderme yapan kültürel normlara dayalı olarak dili farklı şekilde kullandıklarını göstermektedir. Söz konusu belirlemenin örneklerinden biri, genellikle kadınların ve bu bağlamda kadın dilinin daha kibar olduğu biçimindedir (Lakoff, 1975; Brown, 1980; Holmes, 1995; Mills, 2005). Yeraltı edebiyatı egemen düşünceye ve ana akım edebiyata meydan okuyan bir metin türüdür. Bu tür, toplumsal normların dışında kalan karakterlerin yaşam tarzlarını ve dolayısıyla argo, küfür ve kaba dil kullanımı gibi özellikleri içermektedir. Bu nedenle, yeraltı edebiyatının incelenmesi, yazarların toplumsal cinsiyet rollerini yarattıkları karakterlerin dil kullanımları aracılığıyla yansıtma biçimini anlamak açısından önemlidir. Bu doğrultuda, çalışmamızın amacı, veri tabanı olarak belirlenen Türk yeraltı edebiyatı romanlarında dilsel kabalık kullanımını inceleyerek kadın ve erkek yazarlar tarafından yaratılan kadın ve erkek karakterlerin kabalık tetikleyicisi kullanımı arasında toplumsal cinsiyet rolleri doğrultusunda bir fark bulunup bulunmadığını ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla 2 kadın ve 2 erkek Türk yeraltı edebiyatı yazarının 2’şer romanı olmak üzere toplam 8 yeraltı edebiyatı romanı Culpeper’ın (2016) Kabalık Tetikleyicileri Modeli çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın sonucunda kadın yazarların kaba dil kullanımını kadın karakterler üzerinde tutma eğiliminde olduğu hem de bu karakterlere kaba dil kullandırmaktan kaçındığı ortaya konmuştur. Bu durum erkek yazarların geleneksel toplumsal cinsiyet rollerinin sürdürülmesine, kadın yazarların ise söz konusu rollerin toplumsal cinsiyet eşitliğine katkıda bulunacak biçimde roman karakterlerini kurguladığını göstermektedir.Keywords : Toplumsal cinsiyet, dilsel kabalık, kabalık tetikleyicileri, yeraltı edebiyatı, Eleştirel Söylem Çözümlemesi