- Dokuz Eylül Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi
- Vol: 7 Issue: 2
- TÜRKÇE AMAÇ YANTÜMCELERİN DERLEM-TEMELLİ EŞYAPI İNCELEMESİ
TÜRKÇE AMAÇ YANTÜMCELERİN DERLEM-TEMELLİ EŞYAPI İNCELEMESİ
Authors : Gülsüm Atasoy
Pages : 362-385
View : 6 | Download : 4
Publication Date : 2020-10-22
Article Type : Research
Abstract :Bu çalışmada Türkçe amaç tümcelerindeki sözcüklerin ve dilbilgisel yapıların kesiştiği öngörülerek bu yapılar bütüncül bir şekilde değerlendirilip ele alınacaktır. Bu çalışma kapsamlı bir araştırmanın küçük bir uygulamasıdır. Bu amaçla sondan çekimli bir dil olan Türkçe amaç anlatan kuruluşların eşyapı çözümlemesinin (Strefanowitch ve Gries, 2004) nasıl yapabileceğini görmek için derlemden veri alınarak küçük bir uygulama yapılmıştır. TUD (v3.0) yazılı metinlerden –mAk için, -mAsI için, -mAk üzere kuruluşları sorgulanmış ve elde edilen eşdizim satırları incelenerek Türkçe amaç kuruluşlarının eşyapıları çözümlenmiştir. Bunun sonucu olarak, bu yapıların eşsözcüklerle (collexemes) güçlü bağlar kurduğunu; bu sayede de bu yapıların eşdeğişkenler (covarying lexemes) aracılığıyla kendine özgü anlamsal bir eğilim gösterdiğini, her bir kuruluşun anlam sınıfına göre gruplandırıldığında ayırıcı tipik bir anlam ortaya koyduğu gözlemlenmektedir. Burada gözlenen düzenlilikler Türkçede amaç kuruluşların kültürün oluşturduğu amaç edinme ilişkini sağlayan etkenlerin bir göstergesi olabilecekleri biçimde yorumlanabilir.Keywords : Amaç kuruluşları, eşyapı çözümlemesi, eşsözcük, eşdeğişken