- Doğu Fen Bilimleri Dergisi
- Vol: 2 Issue: 2
- Nepeta transcaucasica Grossh. Esansiyel Yağının Bazı Kültür Bitkileri ve Zararlı Otlar Üzerinde Herb...
Nepeta transcaucasica Grossh. Esansiyel Yağının Bazı Kültür Bitkileri ve Zararlı Otlar Üzerinde Herbisidal Etkisinin İncelenmesi
Authors : Sinem Karakuş, Deniz Tiryaki, Ihsan Aydin, Ökkeş Atici
Pages : 69-79
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2019-04-30
Article Type : Research
Abstract :Nepeta transcaucasica Grossh.’dan ekstrakte edilen esansiyel yağın (EY) bazı kültür bitkileri ( Zea mays , Hordeum vulgare, Triticum aestivum) ve zararlı otların ( Cynodon dactylon, Amaranthus retroflexus, Onopordium acanthium ) tohum çimlenmesi ve fide büyümesi üzerinde herbisidal etkileri araştırılmıştır. EY, N. transcaucasica ’dan hidrodistilasyon yöntemiyle elde edilmiş ve bitkilere ait tohumlar 0, 2, 5, 10 ve 20 µL/L EY konsantrasyonlarında Petri ortamında çimlenmeye maruz bırakılmıştır. Tohumların çimlenme yüzdeleri (günlük) ve fidelerin kök-gövde uzunlukları ile kuru ağırlıkları (6. gün) belirlenmiştir. İlave olarak, çimlenmenin 12., 24. ve 72. saatlerinde tohumların endospermlerinde α-amilaz aktivitesi ölçülmüştür. Çalışmada GC/MS ile analiz edilen N. transcaucasica ’dan elde edilen EY’nin, en fazla nepetalakton (%93.75) içerdiği belirlenmiştir. EY, tüm konsantrasyonlarında, zararlı ot tohumlarının çimlenmesini hem geciktirmiş hem de önemli oranda inhibe etmiştir. İnhibisyon derecesi artan EY konsantrasyonuna bağlı olarak yükselmiştir. EY uygulamaları, çimlenen zararlı ot tohumlarında fide kök-gövde uzunlukları ve kuru ağırlık üzerinde de güçlü inhibisyona neden olmuştur. Buna karşılık mısır, arpa ve buğday tohumlarının çimlenmesi EY konsantrasyonları ile hafif inhibe olmuştur. EY uygulamaları, zararlı ot tohumlarının α-amilaz aktivitesi üzerinde, çimlenme yüzdesinde olduğu gibi, güçlü inhibisyon yapamamış ve sadece ilk 24. saatte enzimi önemli oranda inhibe etmiştir. Aynı uygulamalar, arpa ve buğday tohumlarında α-amilaz aktivitesini stimüle ederken, mısırda hafif inhibisyona neden olmuştur. Sonuçlarımız, N. transcaucasica ’dan elde edilen EY’nin çalışılan zararlı otların tarımsal alanlarda mücadelesinde, doğal bir herbisit olarak kullanılabilme potansiyelini göstermektedir.Keywords : Amilaz, Fitotoksisite, Esansiyel yağ, Çimlenme, Biyoherbisit, Allelopati