- Doğu Coğrafya Dergisi
- Vol: 24 Issue: 42
- KARAÇAM DERESİ HAVZASI’NIN ÇIĞ RİSK ANALİZİ (TRABZON, TÜRKİYE)
KARAÇAM DERESİ HAVZASI’NIN ÇIĞ RİSK ANALİZİ (TRABZON, TÜRKİYE)
Authors : Fatih Işik, Muhammet Bahadir, Ali Uzun
Pages : 51-66
Doi:10.17295/ataunidcd.628735
View : 10 | Download : 4
Publication Date : 2019-12-15
Article Type : Research
Abstract :Çığ olayı, kar yağışının fazla olduğu genellikle orta ve yukarı enlemlerin dağlık alanlarında görülür. Yüksek eğimli yamaçlar üzerine biriken karlar gök gürlemesi, deprem ve benzeri doğal etmenlerle ya da insan kaynaklı titreşimlerle yerlerinden koparak hızla yamaç aşağı harekete geçerler. Bu sırada önlerine çıkan canlı, cansız birçok unsuru da beraberinde sürüklerler. Bu nedenle özellikle yerleşim alanlarını etkileyen çığ olayları zaman zaman can ve mal kayıplarına sebep olur. Türkiye'nin Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgeleri çığ olaylarının en çok yaşandığı alanlardır. Bu çalışmada Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'nde yer alan Karaçam Deresi Havzası’nın çığ riski incelenmiştir. Havzanın ana bölümü Trabzon ili sınırları içinde, diğer küçük parçaları ise Gümüşhane ve Bayburt illeri sınırları içinde yer alır. Çalışmada 1/25000 ölçekli topografya haritaları altlık olarak kullanılmış, uzaktan algılama ve saha çalışmalarıyla toplanan veriler CBS yöntemlerinden yararlanılarak değerlendirilmiştir. Havzanın çığ risk haritasının ve çığ etki düzey haritasının üretiminde entegre risk haritaları oluşturan Afet ve Acil Durum Yönetimi Kurumu'nun puanlama kriterleri kullanılmıştır. Bu haritaya göre, çok yüksek ve yüksek çığ riski olan alanlar havzanın orta kesiminde yoğunlaşmakta ve havza alanının %37'sini kaplamaktadır. Havzanın yukarı bölümünde daha fazla kar yağmasına rağmen, çığ riskinin daha düşük olması, 25 derecenin altındaki eğim değerleriyle dikkati çeken yüksek aşınım düzlükleriyle ilişkili bulunmuştur. Sahada, yöre sakinleriyle yapılan görüşmelerde çığ oluşumu konusunda endişe taşıdıkları ve çığ oluşumunu azaltmaya dönük olarak çığ önleme çitleri gibi bazı önlemler aldıkları görülmüştür. Bununla birlikte Köknar, Seyrantepe, Şekersu ve Yeşilkaya gibi bazı yerleşim birimlerinde birçok evin halen çığ yolları üzerinde bulunduğu belirlenmiş; bunların bir an önce güvenli yerlere taşınmasının hayati önem taşıdığı değerlendirilmiştir.Keywords : Çığ riski analizi, Doğal afet, CBS, TRABZON