- Doğu Coğrafya Dergisi
- Vol: 19 Issue: 32
- Kentsel Dönüşümde Kültürel Miras Değerlerinin Korunması: Erzurum Örneği
Kentsel Dönüşümde Kültürel Miras Değerlerinin Korunması: Erzurum Örneği
Authors : Namık Altaş
Pages : 243-260
Doi:10.17295/dcd.61407
View : 14 | Download : 3
Publication Date : 2015-09-17
Article Type : Other
Abstract :Zaman içinde eskimiş ve yıpranmış kent dokularının, günün sosyal ve ekonomik şartlarına uygun olarak değiştirilmesi veya yenilenmesini sağlayan süreç olarak tanımlanabilen kentsel yenileme, günümüzde Türkiye’nin pek çok kentinde uygulanmaktadır. Ancak kentsel yenilenme sürecinde, söz konusu kentsel alanlar içerisinde kalan, yıpranmış, depreme karşı dayanıklılığını yitirmiş veya gecekondu özelliğinden ötürü alt yapı hizmetlerinin verimli bir şekilde dağıtılamadığı yerleşme alanlarının varlığının yanı sıra, kentin tarihi dokusunu yansıtan yapıtlar da bulunmaktadır. Kentsel dönüşüm denilince, zamanın gerisinde kalan bu yapıtların tamamen ortadan kaldırılıp, yerlerine tekdüze olan bir yapı tarzının getirilmesi olarak algılanmamalı ya da kentsel dönüşüm çalışmaları bu şekilde uygulanmamalıdır. Aksine bu yapıtlar içerisinde kente özgü olan, diğer yapı tarzlarından sıyrılmış, kentin kimliğini yansıtan unsurlar, revize edilerek çağımızın modern inşa teknikleriyle tekrar o kente kazandırılmalıdır. Oysa kentsel dönüşüm adı altında uygulanan yenileştirme projelerinde inşa edilen konutların, o kentin kimliği ile pek de uyuşmadığı görülmektedir. Hatta çoğu kentte aynı yapı tarzı dikkati çekmektedir. Bu durum ise kentsel dönüşümün uygulandığı her alanın, giderek birbirine benzemesine yol açmakta, kentleri monoton bir görüntüye sokmaktadır. Her kentin kendi tarihini yansıtan özel bir mimarisi ve kendi kimliğini yansıtan öğeleri bulunmaktadır. Yaklaşık 5000 yıllık bir yerleşim tarihine sahip Erzurum kentinde de farklı dönemlere ait eserlerin yanı sıra, kente özgü olarak ortaya çıkan ve yaklaşık 400 yıllık bir tarihe sahip Erzurum Evleri de önemli bir zenginlik kaynağıdır. Söz konusu kentsel dönüşüm projelerinde inşa edilen toplu konutların dış görüntülerinde, Erzurum Evleri’nin bazı unsurlarının, modern inşa malzemeleri ile yansıtılması, en azından o kentin kültürel miras değerlerinin yaşatılmasını ve kentin kimliğinin devamını sağlayacaktır. Ankara’nın Beypazarı ilçesinde olduğu gibi, buna benzer uygulamalar, Türkiye’nin farklı yerlerinde uygulamaya konulmuş ve çok başarılı sonuçlar alınmıştır. Bunların yanı sıra kentin ilk yerleşim alanı olan Erzurum Kalesi ve yakın çevresindeki iki tarafında da meskenlerin yer aldığı dar sokakların, revize edilerek kentsel dönüşüm kapsamında kent turizmine kazandırılması da ayrı bir kültürel zenginlik kaynağı olacaktır. Elbette bu revize esnasında, günümüzün ihtiyaçlarına yönelik bir takım unsurların da eklenmesi yerinde olacaktır. Çalışmada, Erzurum kentinin kentsel dönüşüm proje alanları, bunların kültürel değerlerle ilgisi ve bazı sorunlar ve çözüm önerileri üzerinde çalışılacaktır.Keywords : Erzurum, kentsel dönüşüm, kentsel koruma, kültürel miras değerleri