- Doğu Coğrafya Dergisi
- Vol: 12 Issue: 18
- UZUNYAYLA, GÖVDELİ DAĞI ve YAKIN ÇEVRESİNDE (DOĞU TOROSLAR) KARSTİK ŞEKİLLER
UZUNYAYLA, GÖVDELİ DAĞI ve YAKIN ÇEVRESİNDE (DOĞU TOROSLAR) KARSTİK ŞEKİLLER
Authors : M. Ali Özdemir, Murat Sunkar
Pages : 263-290
View : 10 | Download : 5
Publication Date : 2011-09-12
Article Type : Other
Abstract :Doğu Toroslar’ın batı bölümünde yer alan Uzunyayla çevresi yapı ve karstlaşma ilişkisinin açık olduğu bir alandır. Yörede karstlaşma üzerinde genç tektonik ve paleocoğrafya etkin rol oynamıştır. Karstlaşmanın derinliğini kıvrımlı, kırıklı Paleozoik ve Mesozoik kireçtaşları altındaki Üst Kretase yaşlı ofiyolitler belirlemektedir. Kireçtaşlarının Alt-Orta Miyosen tektonik hareketleriyle yükselmesi karstlaşmayı hızlandırmıştır. Neotektonik dönem yapılarından KD-GB doğrultusundaki SarızYazyurdu fayı, karstik birimleri aynı doğrultuda kesmiş ve karstlaşmayı yönlendirmiştir. Dolinler, karstik kaynaklar (Pınarbaşı, Yedigöz ve Karagöz), travertenler, kanyon vadiler, subatan-suçıkanlar (Karagöz deresi), düdenler ve en az bir kenarı fayla sınırlandırılan uvala ve polyeler oluşmuştur. Üst MiyosenPliyosen’de Uzunyayla havzasının çökmesi ve buna bağlı gelişen karasal çökeller havza tabanında karstlaşmanın örtü birimleri altında sürmesine yol açmıştır. Pliyo-Kuvaterner’de Toroslar’ın bütünüyle yükselmesi ve aktif tektonik karstlaşmayı yeniden canlandırmış, yüzeysel drenajın yeraltına kaymasına neden olmuştur. Ayrıca, Kuvaterner’deki iklim değişmeleri nedeniyle karstlaşma soğuk ve kurak dönemlerde yavaşlamış, sıcak ve nemli dönemlerde ise artmıştır. Uzunyayla’nın güney ve doğusunda kalınlığı 600 m.yi aşan Mesozoik yaşlı kalkerler üzerindeki dolinlerin büyük boyutlu olanları (koyak), 2000 m.’den yüksek alanlar üzerinde, Kuvaterner buzul devirlerinde oluşan buzkar çukurlarının sonradan karstlaşmasıyla oluşmuştur. Uvalalar (Karıölen, Abdalbudaran ve Kötüaçan) ve Polyeler (Şekerpınar Çavdarlı, Çamurlu, Hara, Erdoğan ve Serçekale), Sarız-Yazyurdu fay zonu boyunca tektonik ve karstlaşmaya bağlıdır. Yöredeki uvalalar büyüklüklerine göre polyeden küçük, ancak faya da bağlı oluştuklarından polyelere benzer karstik çukurluklardır. Bu çalışmada, Doğu Toroslar’ın batı bölümünü oluşturan Uzunyayla (Kayseri)) ve yakın çevresinde karstik şekiller ile neotektonik arasındaki ilişkiler ortaya konulmaya çalışılmıştır.Keywords : Doğu Toroslar, Uzunyayla, Karst, Jeomorfoloji