Moğolistan’da Anayasal Düzen ve Devlet Örgütlenmesi
Authors : Seriye Sezen
Pages : 1-32
View : 11 | Download : 5
Publication Date : 2020-07-01
Article Type : Research
Abstract :Makalede, büyük bir imparatorluktan ulus devlete evirilen Moğolistan’da devletin önce sosyalist cumhuriyete, 20. yüzyılın sonunda ise liberal cumhuriyete dönüşümü anayasa belgeleri üzerinden incelenmektedir. Türkler ve Moğollar arasındaki tarihsel etkileşimlere, ülkenin 20. yüzyılda geçirdiği büyük dönüşümlere rağmen Moğolistan, Türkiye’de, tarih dışında sosyal bilimler disiplinlerinin ihmal ettiği ülkeler arasındadır. Betimleyici ve bilgilendirici nitelikteki makalenin amacı, sosyalist dönemden günümüze Moğolistan’ın siyasal ve sosyo-ekonomik dönüşümlerini ve devlet yapısındaki değişimleri inceleyerek alandaki bilgi boşluğunu belirli ölçüde gidermektir. İkincil bir amaç da daha ileri çalışmalar için ilgi uyandırmaktır. Dört bölümde yapılandırılan makalede önce Moğolistan’ın bağımsızlık sürecine yer verilmektedir. Ardından, bozkır toplumunda sıkı disiplin sağlayan kurallar bütünü olarak Cengiz Han’ın "yasakları-yasaları” ile ülkenin sosyalist cumhuriyet olarak kuruluşu ve anayasal düzene geçişi üzerinde durulmaktadır. İzleyen bölümlerde, devletin niteliksel ve yapısal değişimi, sosyalist ve liberal dönemler halinde anayasa metinleri üzerinden incelenmektedir. Moğolistan’ın gerek 20. yüzyılda ulus devlete dönüşümünde, gerekse ulus devlet olarak geçirdiği dönüşümlerde, önemli ölçüde iki sınır komşusu ülke, Rusya ve Çin belirleyici olmuştur. Moğolistan, sosyalist dönemde, resmen bağımsız bir ülke olmakla birlikte yaklaşık 70 yıl Sovyetler Birliği’nin güdümünde kalmıştır. 1990’larda sosyalizmin çözülmesinin ardından Sovyetler Birliği’nden fiilen bağımsızlaşmanın bir yolu olarak hızla kapitalizme yönelmiştir. Bu ani dönüşümün yarattığı sorunları hala aşamamış olan ülkede, liberal demokrasiyi tesis etme çabaları sürmektedir. Fiili bağımsızlık amacıyla kapitalizme yöneliş ise, ülkenin zengin doğal kaynaklarına rağmen sosyalist dönemdeki bağımlılığın yerini bu kez Batı kapitalizmine bağımlılığın almasıyla sonuçlanmış görünmektedir.Keywords : Moğolistan, Moğolistan devleti, Moğolistan anayasal düzen, Moğolistan anayasaları, Sosyalist Anayasalar