- Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi
- Vol: 1 Issue: 1
- 19. Yüzyılın Sonlarında Van Vilâyeti Vakıfları
19. Yüzyılın Sonlarında Van Vilâyeti Vakıfları
Authors : Tarık Ziya Arvas
Pages : 15-24
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2017-04-13
Article Type : Research
Abstract :Balkanlardan Yemen’e uzanan Osmanlı topraklarında en önemli sosyal yardımlaşma kurumları şüphesiz vakıflardır. Toplumun temel ihtiyaçları olan eğitim, sağlık, din ve bayındırlık gibi hizmetler önemli ölçüde vakıflarla yerine getirilmiştir. 1896 yılında Van Vilâyeti Vakıf İdaresi teftiş raporuna göre vilâyette kırk vakıf mevcuttur. Bu vakıflar genellikle yörede tanınmış yerel idareciler ve dinî şahsiyetler adına kurulmuştur. Vakıfların büyük kısmı eğitim-öğretim faaliyetlerine yönelik hizmet vermektedir. Bunun yanında imaret, cami, türbe ve yoksulların ihtiyaçları için tahsis edilen vakıflar da mevcuttur. Bir kısmının kuruluş tarihi oldukça eskiye dayanan bu vakıfların vilâyette önemli hizmetler gördüğü anlaşılmaktadır. Fakat ilerleyen zamanlarda devletin maruz kaldığı zayıflama ve çözülme tabii olarak hemen bütün müesseselerde olduğu gibi vakıflar üzerinde de etkili olmuştur. Başlıca gelir kaynaklarının kira ve arazi gelirleri olduğu anlaşılan Van Vilâyetindeki vakıflar da zikredilen olumsuz gelişmelerden etkilenmiştir. İyi idare edilmeyen, denetimsiz kalan ve gelir kaybına uğrayan vakıflar zaman içerisinde eski fonksiyonlarını kaybetmiştir. Bu makalede teftiş heyetince hazırlanan raporda yer alan Van Vilâyeti vakıfları, faaliyet alanları ve bunlarla ilgili değerlendirmeler ele alınmıştır.Keywords : Vakıf, Van, Hakkâri