- Dil ve Edebiyat Dergisi
- Vol: 16 Issue: 2
- Türkçede Etkin Alanların Bilişsel Anlambilim Açısından İncelenmesi: "Kırmızı" Sıfatı Örneğ...
Türkçede Etkin Alanların Bilişsel Anlambilim Açısından İncelenmesi: "Kırmızı" Sıfatı Örneği
Authors : Ayşe Eda GÜNDOĞDU
Pages : 111-133
View : 9 | Download : 4
Publication Date : 2019-07-15
Article Type : Research
Abstract :Anlam başta felsefe olmak üzere dilbilim, göstergebilim, psikoloji, nöroloji gibi birçok alanda araştırma nesnesi yapılan temel kavramların başında gelmektedir. Yüzyıllardır sınırları çizilmeye çalışılan söz konusu kavramı her disiplin kendi bakış açısıyla, farklı bir zeminde ele almaktadır. Dilbilimde anlamın üretimi, büyük oranda anlambilim alt disiplinince konu edilmektedir. Bu çalışmada dilde anlam üretim dinamiklerinden biri olan etkin alanlar olgusunun sıfatlar üzerinde nasıl çalıştığını temellendirmek amaçlanmaktadır. Sıfatlarda etkin alan görünümleri, sıfat ve gönderimde bulunduğu ada ilişkin bilişsel eşleşmelerin hangi koşullarda ve ne şekilde çeşitlenebileceğini ortaya koymaya yardımcı olan bir bilişsel anlambilim terimi olarak tanımlanabilir. Çalışmada kırmızı sıfatının TUD v3 aracılığıyla bağımlı dizinleri elde edilmiş ve söz konusu bağımlı dizinlerdeki örüntüler içerik analizi yöntemiyle çözümlenmiştir. Sıfat-ad eşleşmesinin her zaman nitelenen adın tamamına yönelik olmadığı; sıfatların, adın öngörülebilen ya da öngörülemeyen belirli bir bölümüyle etkileşim kurabildiği, söz konusu etkileşimin aynı zamanda bağlamdan da etkilenebildiği elde edilen sonuçlar arasındadır.Keywords : renk sıfatı, etkin alan, anlambilim, derlem