- Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale)
- KÜRSÜDE ULEMÂ ELEŞTİRİSİ: MEHMET ÂKİF’İN SÜLEYMANİYE KÜRSÜSÜNDE VE FATİH KÜRSÜSÜNDE ESERLERİNDE ULEM...
KÜRSÜDE ULEMÂ ELEŞTİRİSİ: MEHMET ÂKİF’İN SÜLEYMANİYE KÜRSÜSÜNDE VE FATİH KÜRSÜSÜNDE ESERLERİNDE ULEMÂYA BAKIŞ
Authors : Halef Nas
Pages : 16-39
View : 8 | Download : 5
Publication Date : 2023-03-01
Article Type : Research
Abstract :Mehmet Akif’in ulemâya yönelik tenkitleri ağırlıklı olarak Safahat’ın ikinci kitabı Süleymaniye Kürsüsünde ve dördüncü kitabı Fatih Kürsüsünde şiirlerinde yer almaktadır. Kelimenin olumlu anlamıyla da eleştirilerinin geneline bakıldığında benzerlerinin kendisinden önce dile getirildiklerini görmek mümkündür. Osmanlılarda medreselerin bozulmaya başladığı 16. asırdan sonra ulemâ (âlimler), 19. yüzyılda da âlimlerden tevarüs ettikleri fikirleriyle üdebâ (edebiyatçılar) benzer eleştirileri devam ettirmişlerdir. Ulemâ ve önemli bir kısmı ilmiye sınıfından gelen vükelanın (vekiller) bürokratların bozulmuşluğunu, çürümüşlüğünü eleştirecek bu yeni edebiyatçılar Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi Yeni Osmanlılar olacaktır. Hürriyet sayfalarındaki eleştirilerine bakıldığında Yeni Osmanlıların batılı filozof ve düşünürlerden yararlanmakla birlikte bundan önce tevarüs ettikleri gelenek içinden bir eleştiri anlayışı geliştirdiklerini görmek güç değildir. Mehmet Akif’in âlimlere, vekil ve bürokratlara yönelttiği tenkitler de Yeni Osmanlıların devam ettirdikleri eleştiri çizgisi üzerinde bir seyir takip etmektedir. Yazının amacı da Mehmet Akif’in âlimlere yönelttiği tüm eleştirilerden ziyade, eleştirisinin hayal ve hamasetten öte bir gelenek çizgisine bağlanabileceğini göstermektir.Keywords : anasır-ı erbaa, ulemâ, gelenek, tenkit, Yeni Osmanlılar