- Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale)
- YAZMA ESERLERİN FERAĞ VE İSTİNSAH KAYITLARINDA GÖRÜLEN BİR GARİP BİLMECE: KESİRLERLE TARİH...
YAZMA ESERLERİN FERAĞ VE İSTİNSAH KAYITLARINDA GÖRÜLEN BİR GARİP BİLMECE: KESİRLERLE TARİH
Authors : Sedat Akay
Pages : 712-729
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2023-03-01
Article Type : Research
Abstract :Medeniyetimizin köklerini oluşturan miras ve eserlerle sağlıklı bir irtibat kurulabilmesi, ilim adamları ve araştırmacıların bu eser ve mirası doğru bir şekilde okuyup yorumlanmasına bağlıdır. İşte bu mirasın en önemli unsurlarından biri de yazma eserlerdir. Yazma eserlerden yeterince faydalanılması, bu eserlerin doğru anlaşılabilmesi ve doğru bilgiye ulaşabilmesi, uzun süre devam eden bu köklü ve yerleşik geleneğin bilinmesi ile mümkündür. İslam telif geleneğinde müelliflerin kaleme aldığı eserlerin genellikle sonunda bazen de mukaddimesinde telif veya istinsah tarihini gösteren ferağ kayıtları bulunur. Bu kayıtlar, telif veya istinsah işinin kimin tarafından yapıldığına ve hangi yıl, ay, gün veya gecede, saat kaçta bitirildiğine dair kısa bilgiler verir. Söz konusu tarihler, açık bir şekilde yazılabildiği gibi bazı kayıtlarda karmaşık ve kapalı bir şekilde ifade edildiğinden dolayı bir bilmece hâlini almıştır. Osmanlı Devleti’nin büyük âlimlerinden İbn-i Kemal Paşa tarafından ilk olarak kullanıldığı kabul edilen bu tarih düşürme türü, yazma eserler alanında çalışan araştırmacıların karşılaştığı zorluklardan biridir. Çalışmamızın birinci bölümünde, kesirlerle tarih belirtme biçimi ile ilgili genel bilgiler verilmiş, kesirlerle tarih düşürme geleneğinin Osmanlılarla ortaya çıktığı ve bunun ilk uygulayıcısının ünlü Osmanlı-Türk bilgini İbn-i Kemal Paşa olduğu konusundaki görüşler ele alınmıştır. İkinci bölümde, kesirlerle ifade edilen tarih düşürme türü için kullanılan kesirler, zaman birimleri ve takip edilecek işlem basamakları üzerinde durulmuştur. Üçüncü bölümde ise detaylı açıklamalar eşliğinde verilen örnekler üzerinden konunun kapalı yönlerinin açıklığa kavuşturulmasına gayret edilmiştir.Keywords : Arap Dili, Yazma eser, Bilmece, Kesirli tarih