- Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale)
- XVII. YÜZYILIN ORTALARINDA TRABZON TOPLUMUNDA HİBE UYGULAMALARI
XVII. YÜZYILIN ORTALARINDA TRABZON TOPLUMUNDA HİBE UYGULAMALARI
Authors : Sabiha Altindeğer
Pages : 254-270
View : 6 | Download : 3
Publication Date : 2023-03-01
Article Type : Research
Abstract :Hibe tarih boyunca insanların birbirlerine yaptığı bir bağış işlemidir. İslam hukukunda hibenin ivazlı (karşılıklı) ve ivazsız (karşılıksız) olarak iki çeşidi bulunmaktadır. Osmanlı Devleti’nde şer’iyye mahkemesi kayıtlarında hibe örneklerine sıklıkla rastlanmaktadır. Bu çalışmada 1831, 1832 ve 1833 nolu ve Hicri 1058-1063/Miladi 1648-1653 tarihleri arasındaki kayıtları ihtiva eden Trabzon şeriyye sicillerinden faydalanılmıştır. İncelenen sicillerdeki hibe kayıtları genel olarak dikkate alındığında hibede bulunan tarafların hayır amaçlı hibeler yaptıkları gibi yakınları sayılacak kişilere de hibe yapmak suretiyle hileli işlem olarak yorumlanabilecek hibelerde de bulundukları tespit edilmiştir. Çalışmada bunlara ek olarak hibe kayıtlarının ayrıntılı bir analizi yapılarak bu konudaki anlaşmazlıklar, hibenin tarafları, konusu, ivazlı ya da ivazsız olması durumu gibi hususlar irdelenmiştir. Çalışmanın 17. Yüzyılın ikinci yarısı başlangıcında Trabzon’da hibe hususundaki genel temayülleri ve davranış şekilleri hakkında fikir vererek araştırmacılara yardımcı olması hedeflenmektedir.Keywords : XVII. Yüzyıl, Trabzon, Hibe, Şer’iyye Sicilleri