- Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 29
- 19. YÜZYIL OSMANLI MERKEZİLEŞMESİNİN SERBEST TİCARET FAALİYETLERİYLE İLİŞKİSİ: OSMANLI IRAK’I ÖRNEĞİ...
19. YÜZYIL OSMANLI MERKEZİLEŞMESİNİN SERBEST TİCARET FAALİYETLERİYLE İLİŞKİSİ: OSMANLI IRAK’I ÖRNEĞİ
Authors : Fasih Dinç
Pages : 399-434
View : 9 | Download : 3
Publication Date : 2022-02-28
Article Type : Research
Abstract :19. yüzyılın başlarından itibaren Osmanlı Devleti ile İngiltere arasındaki ilişkiler, eşit düzeyde olmasa bile, karşılıklı bir ihtiyaca dönüşmüştür. Osmanlı Devleti’nin, başta Rusya olmak üzere, Avrupa devletlerinin emperyalist saldırıları karşısında yıkılma tehlikesiyle karşılaşması İngiltere’nin Doğu Akdeniz, Mısır, Hindistan ve Uzakdoğu pazarında manevra kabiliyetini sınırlandıracak güçlü bir rakip ile karşı karşıya bırakma riski doğurmuştu. Bu durum Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğünü koruma ve politik otoritesini yeniden kurma çabaları ile İngiltere’nin söz konusu pazarlarda serbest ticarete dayalı ekonomi modelini uygulamasına elverişli imkânlar sunuyordu. Her iki devletin amaçlarının paradoksal bir şekilde örtüşmesi, bu konudaki mevcut literatürün çok fazla dikkate aldığı bir durum değildir. Bu bağlamda çalışmada, 19. yüzyılda hız kazanan Osmanlı merkezileşmesi ile İngiltere’nin iktisadi yayılımının dayandığı serbest ticaret faaliyetleri arasındaki ilişki, Osmanlı Irak’ı özelinde karşılıklı yararlılığa dayalı olarak hem konu hakkındaki literatüre hem de Osmanlı arşiv belgelerine başvurularak analiz edilmektedir.Keywords : Osmanlı merkezileşmesi, adem-i merkeziyet, serbest ticaret, karşılıklı yararlılık, Irak