- Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
- Issue: 13
- THE ASSORTMENT OF AGRICULTURE IN ISTANBUL GLIMPSES FROM ISTANBUL AHKÂM REGISTERS IN THE EIGHTEENTHCE...
THE ASSORTMENT OF AGRICULTURE IN ISTANBUL GLIMPSES FROM ISTANBUL AHKÂM REGISTERS IN THE EIGHTEENTHCENTURY 1757-1760
Authors : Burak Buluttekin
Pages : 55-89
View : 7 | Download : 3
Publication Date : 2015-06-01
Article Type : Other
Abstract :18.yüzyılda İstanbul’daki tarımsal sistemi değerlendirme amacındaki bu çalışma, 1757- 1760 yılları arasındaki döneme ait İstanbul Ahkâm Defterleri’nin tasnifine yöneliktir. Ahkâm Defterleri’nde yer alan kayıtlardaki hükümleri tasnif edebilmek için; a defter numaraları, b başvuru yerleri, c ihtilaf konuları, d ihtilafın taraflarının sosyal konumları, e ihtilafın taraflarının dinleri ve f başvuru yılları, temel analiz değişkenleri olarak seçildi. Her bir hüküm, bu sistematiğe göre -öncelikle kendi içlerinde ve daha sonra da genel analize tabi tutularak- incelendi. İstanbul Ahkâm Defterleri Kayıtları’nda, Nisan 1757-Aralık 1760 tarihleri arasındaki dönemde, ticaret ile ilgili olarak 259 tane hüküm tespit edildi. 4 ve 5 numaralı Ahkâm Defteri’ndeki bu hükümlerden, en fazla kaydın 5 numaralı defterde %64,9 yer aldığı görüldü. İstanbul’da yaşanan tarımsal sorunların, yoğunluklu olarak "mera, yayla, kışlak, otlak, sazlık vb. yerlere müdahale” %22 , "vergi ödemeyenlerden veya eksik ödeyenlerden verginin tahsili” %13,9 ve "miri toprağın, sazlık ve kamışın mirasen intikali” %13,5 konularıyla ilgili oldukları belirlendi. Bununla birlikte tarımla ilgili en fazla sorunun, Üsküdar %46,3 bölgesinde oluştuğu görüldü. Yine, Suriçi bölgesinde yoğunlukla "reayanın başka şehir, köy vs. yerlere göçü” 5 karar ve %83,3 ; Galata bölgesinde genellikle "tımar toprağının ferağ ve tefvizi” 4 karar ve %26,7 ; Üsküdar bölgesinde yoğunlukla "miri toprağın, sazlık ve kamışın mirasen intikali” 22 karar ve %18,3 ve Haslar bölgesinde genellikle "mera, yayla, kışlak, otlak, sazlık vb. müdahale” 35 karar ve %29,7 konularına ilişkin sorunların yaşandığı tespit edildi. 18.yüzyılda İstanbul tarım sistemindeki sorunların, çoğunlukla yönetilenler reaya arasında yaşandığı %74,9 görüldü. Hem müracaat eden ve hem de şikâyet edilen taraflar, çoğunlukla köyde yaşayan Müslüman yönetilen reayadan müteşekkildi. İncelenen dönemdeki tarımsal sorunların %59,1’inin, 1759-1760 yılları arasındaki dönemde yaşandığı belirlendi.Keywords : 18.yüzyıl, Osmanlı Tarım Sistemi, İstanbul’daki Tarım, İstanbul