- Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 27 Issue: 46
- MAHALLE DÜĞÜNLERİNE KOLEKTİF KÜLTÜREL HAKLAR PENCERESİNDEN SAVUNMA
MAHALLE DÜĞÜNLERİNE KOLEKTİF KÜLTÜREL HAKLAR PENCERESİNDEN SAVUNMA
Authors : Neyire Akpinarli, Merve Altin, Şeyma Hakan Ayça
Pages : 65-114
View : 13 | Download : 3
Publication Date : 2022-06-30
Article Type : Research
Abstract :Gelenek ve görenekler kültürün temel yapı taşlarındandır. Düğünler ise gelenek ve göreneklerin en kadim görünümlerinden biridir. Müzik, yöresel oyunlar, kıyafetler, takılar, yemekler gibi sözlü ve görsel kültürel unsurların kuşaktan kuşağa aktarılmasında çok önemli rolü olan düğünler, birçok sosyal ve ekonomik unsurları ile toplumsal yaşamda "biz” duygusunun oluşumunda da belirleyici olmuştur. Anadolu ve Trakya’da muazzam kültürel zenginliği ile her bölgeye göre çeşitlilik gösteren düğünlerin dış mekânlarda, günlere yayılan ortak bir çaba ve kolektif bir mutluluk ile gerçekleştirilmesi onların ortak paydasını oluşturmaktaydı. Buna karşın son 70 yılda düğünler önemli bir değişim ve dönüşüm geçirmiş, dış mekânlardan kapalı mekânlara kaymış, kolektif gerçekliğinden her gün biraz daha uzaklaşmış ve bunun sonucunda da yukarıda belirtilen işlevlerini yavaş yavaş kaybetmiştir. Günümüz kent yaşamında az da olsa hala dış mekânlarda gerçekleştirilen düğünler ve bu düğünlerin nişan, kına, evden kız çıkarma gibi unsurları, artık kültürün taşıyıcısı olması vasfı ile değil; gürültüden adam öldürmeye birçok sonucu ile toplumsal barış ve düzeni bozan vasfı ile anılır olmuştur. Bu çalışma, gelenek göreneklerin bu kadar önemli bir ögesi konumunda olan düğünlerin bu toplumsal ve kültürel işlevini yitirmesinde, dış mekânlarda gerçekleştirilmesi durumunda toplumsal barış ve düzeni bozan bir olguya dönüşmesinde mevcut uluslararası insan hakları konseptinin ve bu çerçevede şekillenen ulusal hukukun önemli bir etken olduğu tezi üzerine inşa olmuştur. Makalede, bu tez uluslararası insan hakları hukuku ve ulusal hukuk çerçevesinde nedenleriyle ortaya konulmuştur. Çalışmada öncelikle, düğünlerin gelenek görenekler ve kültür ile ilişkisine kısaca değinilmiş ve ardından da bu 70 yıllık süreçte değişim ve dönüşümü özetlenmiştir. Bu bölümün ardından düğünlerin kolektif kültürel hak iken toplumsal düzeni ve barışı bozan bir unsura dönüşmesinin nedeni, uluslararası hukuk ve iç hukuk sisteminde insan hakları hukuku temelinde açıklanmaya çalışılmıştır.Keywords : Düğün, gelenek ve görenek, kentsel dönüşüm kolektif kültürel hak, somut olmayan kültürel miras