- Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 26 Issue: 45
- TURKISH INTERVENTION BY INVITATION IN LIBYA: INTERVENTION IN CIVIL WARS, THE VIOLATION OF INEFFECTIV...
TURKISH INTERVENTION BY INVITATION IN LIBYA: INTERVENTION IN CIVIL WARS, THE VIOLATION OF INEFFECTIVE ARMS EMBARGOES AND NON-COMPLIANCE WITH DOMESTIC LAW
Authors : Seyfullah Hasar
Pages : 225-259
View : 10 | Download : 3
Publication Date : 2021-12-23
Article Type : Research
Abstract :Soğuk Savaşın bitiminden itibaren geçen yaklaşık 30 yıllık süre içerisinde, devletlerin diğer devletlerde cereyan eden iç çatışmalara bu devletlerin hükümetlerinin isteği üzerine askeri müdahalede bulunduğu en az 47 vaka vardır. Bir devlette o devletin hükümetinin rızası ile kuvvet kullanmak kural olarak devletler arası kuvvet kullanma yasağı bakımından büyük bir sorun teşkil etmezken, bir iç çatışma veya iç savaşla mücadele etmek zorunda kalan bir hükümetin elini muhaliflere karşı güçlendirmek amacıyla dışarıdan askeri yardım isteme hakkının olup olmadığı tartışmalıdır. Tartışma, bu tür bir yardımın devletlerin siyasi bağımsızlığı ilkesi ve halkların kendi geleceklerini tayin etme hakkı üzerindeki iddia edilen etkilerinden kaynaklanmaktadır. Türkiye’nin 2020 yılında Libya’daki iç çatışmaya Libya hükümetinin daveti üzerine gerçekleştirdiği askeri müdahale bu tartışmayı oldukça ilgilendirmektedir. Bu müdahale, hem esas aktörler Türkiye ve Libya hem de üçüncü ülkeler bakımından, konuyla ilgili önemli miktarda devlet uygulaması ve opinio juris (uluslararası örf ve adet hukukunun unsurları) örneğinin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Müdahalenin bu öneminden dolayı makale, müdahalenin hukukiliği konusunda bütün ilgili gerçekleri ve şartları değerlendirip kati bir hükme varma çabasına girmeden, müdahalenin ilgili örf ve adet hukuku bakımından nasıl bir emsal teşkil ettiğini araştırmaktadır. Bu müdahalenin bir diğer önemi ise konuyu ilgilendiren fakat literatürde yeterince değinilmemiş ve kavramsallaştırılmamış bazı meselelere yol açmasıdır. Makale, bu müdahale bağlamında, bu meseleleri de aydınlatmayı amaçlamaktadır. Bunlardan bir tanesi, bir silah ambargosunun muhalifler lehine ihlal edilmesine karşılık olarak ilgili ambargoya rağmen hükümeti desteklemenin hukuka uygun olup olmadığıdır. Bir diğeri de, müdahaleye rıza gösteren ve müdahaleyi gerçekleştiren devletlerin kendi iç hukuklarına uyup uymamasının bir müdahalenin milletlerarası hukuk bakımından hukukiliğini etkileyip etkilemeyeceğidir.Keywords : Davetle müdahale, talep üzerine askeri yardım, silah ambargolarını ihlal, milletlerarası hukukun üstünlüğü, kuvvet kullanma