- Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi
- Vol: 23 Issue: 39
- İslam Aleminde Hukuk Birlikteliği Mümkün mü?
İslam Aleminde Hukuk Birlikteliği Mümkün mü?
Authors : M. Refik Korkusuz, Halide Rumeysa Küçüköner
Pages : 235-255
View : 12 | Download : 4
Publication Date : 2018-12-12
Article Type : Research
Abstract :İslam dünyası, bugün için, bütünüyle batı hukuk sisteminin etkisi altındadır. Bu dünyanın günümüz itibarıyla çok sınırlı hukuki konular hariç olmak üzere, bütünüyle üretebildiği, herhangi bir hukuk sistemi bulunmamaktadır. Osmanlı Devleti’nin son iki yüzyılında, kendi ürettiği üç temel kanun hariç, hemen hemen tüm temel kanunları, batı hukuk sisteminden yapılan iktibaslardan oluşmuştur. Cumhuriyet döneminde de bu yaklaşıma daha hızlı bir şekilde devam edilmiştir. Diğer İslam ülkelerinin durumu da çok farklı değildir. Öte yandan, İslam dininin ortaya çıktığı ilk dönemden bu yana, dini boyutu kadar "hukuk düzeni” konusunda da çok hassasiyet göstermiştir. Özellikle özel hukuk alanında "İslam Hukuk” anlayışının, İslam topraklarında yaşayanlar tarafından çekiciliği devam etmektedir. Bu çekicilik ile birlikte, bu topraklarda, teknolojinin gelişmesi ile ortaya çıkan kurallar ile evrensel hukuk ilkeleri de, İslam dünyasının özleminde olan değerler olduğu peşinen kabul edilmelidir. Esasen hukukta birliktelik; hemen her İslam ülkesinin kendi iç kanunlarını yapma ve yürürlüğe sokmada serbest olacak ve bütün İslam ülkeleri tarafından kabulü mümkün üst normların belirlenmesi ile mümkün olabilir. Bu noktada, mutlak anlamda olmasa bile soft mahiyette (iç hukuk kurallarına saygı ilkesi temelinde) AB direktifleri iyi birer örnek olarak karşımızda bulunmaktadır. Bu anlamda, hazırlanacak olan üst normlarda aşağıdaki hususların mutlaka dikkate alınması gerekir: · Farklı toplumların çok farklı kimliklere sahip olduğu gerçeği ve hazırlanacak hukuk normlarında, bu sosyolojik ve psikolojik verilerin dikkate alınması, · Her ülkenin iç hukukuna saygı ilkesi, ancak bazı temel üst normların hazırlanmasında ortak hukuk ilkelerini belirleme imkanının verilmesi, · Hukukun üstünlüğü ilkesine, evrensel hukuk ilkelerine ve adalet ilkesine mutlak saygı ilkesinin üst normlarda vurgulanması ve bunun için İslam ülkelerinin gerektiğinde ortak iç denetim mekanizması kurması, · Günümüz hukuk uzmanları ile fıkıh uzmanlarının üst normları hazırlamada ortak çalışması gibi ilkelerin mutlaka sağlanması gerekir. · Bu şartlar sağlandığında, İslam ülkelerinde "ortak bir hukuk birlikteliği” idealinden bahsetmek mümkün olabilecektir.Keywords : Hukuki birliktelik, içtihat hukuku, İslami hukuk, hukuki düzen, adalet