- Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD)
- Cilt: 23 Sayı: 2
- TERAKKİ, CEDİT VE DİN: MÜSLÜMAN-TÜRKÜN DEVLETE TEŞNELİĞİNİN ZİHNİYET ANALİZİ
TERAKKİ, CEDİT VE DİN: MÜSLÜMAN-TÜRKÜN DEVLETE TEŞNELİĞİNİN ZİHNİYET ANALİZİ
Authors : Orhan ÇAKMAK
Pages : 132-155
Doi:10.30627/cuilah.1364012
View : 138 | Download : 75
Publication Date : 2023-12-31
Article Type : Research
Abstract :Sosyo-ekonomik gelişmişlik kavramına ilişkin analizlerde insan faktörü, başat rol olmaya devam etmektedir. Günümüzde gelişmişliğin başat faktörü olan bireyin zihniyet anlayışı, birçok bilim dalının ortak çalışma alanı haline gelmiştir. Bu kapsamda dini anlayışın ve ahlaki değerlerin terakkiye giden yoldaki menfi ve müspet etkileri bu çalışmada, doğu-batı mukayesesi şeklinde ele alınmıştır. Çalışmada binli yılların başında zihniyet dünyamızın köreltilmesi ve devlet-piyasa sarkacı açısından iktisadi refah yüklenicisinin devlet olması tercihine dini anlayış saikleri ile zorlanmanın bedelinin, terakki ve cedit açısından analizi ve zihniyet çözümlemesi yapılmıştır. Tarih, sosyoloji, teoloji ve iktisat ilminin bileşkesi olan bu çalışma, interdisipliner bir analiz içermektedir. Çalışmada; devlet ile beraber dini anlayışın, ilmiye sınıfı ve devlet yöneticilerinin ortak çıkarına hizmet eden bir bakış açısıyla ele alınmasının, Müslüman-Türk’ün kamusal teşneliğine dini-ahlaki ve kültürel zemin olduğu izah edilmiştir. Tarihsel süreç iktisat ve din sosyolojisi (Weber-Ülgener) ile incelemeye tabi tutularak zihniyet çözümlemesi yapılmış ve günümüzdeki durum ile mukayese edilerek çözüm önerileri sunulmuştur. Çalışmada dönemsellik ihmal edilmiş olup terakki ve cedit konusu, İnsani Gelişme Endeksi verilerine ve doğu-batı ayracı ise sosyo-ekonomik gelişmişlik seviyesi üzerine inşa edilmiştir.Keywords : Din, İktisadi Zihniyet, Weber-Ülgener, Nizamiye-Bologna, İnsani Gelişme Endeksi