- Çocuk Dergisi
- Vol: 21 Issue: 3
- Factors Related to Infant Mortality Rate and Under-Five Mortality Rate in Turkey: An Ecological Stud...
Factors Related to Infant Mortality Rate and Under-Five Mortality Rate in Turkey: An Ecological Study with Provincial Data
Authors : Hakan Tüzün
Pages : 221-230
Doi:10.26650/jchild.2021.993630
View : 18 | Download : 7
Publication Date : 2022-01-14
Article Type : Research
Abstract :Amaç: Türkiye’de bebek ölüm hızı (BÖH) ve beş yaş altı ölüm hızı (BYAÖH) ile ilişkili etmenleri saptamak amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntemler: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Sağlık Bakanlığı’nın il bazlı verileri kullanılarak ekolojik tipte bir araştırma yapılmıştır. Bulgular: BÖH ve BYAÖH’nin (r değerleri bu iki parametre için sırası ile belirtilmiştir), toplam doğurganlık hızı (TDH) (r=0,661/r=0,718), adölesan doğumların toplam doğumlar içindeki oranı (r=0,542/r=0,587), kişi başı Gayrisafi Yurt İçi Hasıla (GYSH) (r=-0,555/r=-0,591), 18 yaş ve üzeri için lise ve üzeri eğitim alan kadınların oranı (r=-0,434/r=-0,470), yüz bin kişiye düşen hekim sayısı (r=-0,352/r=-0,398), yüz bin kişiye düşen hastane yatak sayısı (r=-0,244/r=-0,286), bin doğuma düşen yeni doğan yoğun bakım yatak sayısı (r=-0,324/r=-0,359) ile istatistiksel olarak anlamlı ilişkisi vardır. BÖH için iki değişkenli modellerde, yüz bin kişiye düşen hastane yatak sayısı haricinde yukarıda belirtilen parametrelerin tümünün modele etkisi istatistiksel olarak anlamlıdır. BYAÖH için iki değişkenli modellerde yukarıda belirtilen parametrelerin tümünün modele etkisi istatistiksel olarak anlamlıdır. TDH, Hem BÖH (standardize β=0,621, R2=0,385) hem de BYAÖH (standardize β=0,667, R2=0,445) için çok değişkenli modele etkisi istatistiksel olarak anlamlı bulunan tek değişkendir. Sonuç: Sağlık insan gücü ve yatak sayısı ile ilişkili değişkenler için zayıf ilişki saptanması, sağlık hizmet sunumunun etkisinin daha dolaylı olduğunu göstermektedir. Bebek ve çocuk ölümlerine yönelik sağlığı geliştirme programları, yüksek doğurganlık tercihlerini değiştirmeye ve adölesan gebelikleri önlemeye yönelik olarak geliştirilebilir. Gelir dağılımını düzeltici ekonomi politikaları ve kız çocuklarının eğitimini artırmaya yönelik girişimler, bebekler ve çocuklar için hayat kurtarıcı olabilir.Keywords : Bebek ölüm hızı, beş yaş altı ölüm hızı, ekolojik araştırma, sağlığın belirleyicileri